Spor Eczacılığı - Etkin Kampüs

Merhaba değerli okuyucum, eczacılığın en yeni alanlarından spor eczacılığını sizlere aktarmaya çalışacağım.

Sporda ilaç kullanımı aslında halk arasında tartışmalı bir konu. Sporda herhangi bir ilaç kullanımının yanlış olduğuna inananlar varken, diğerleri bunun oyunun gerekli bir parçası olduğuna inanıyor. Ancak bu iki uç arasında yer alan üçüncü bir grup daha vardır. Bu grup, belirli ilaçların sporda kullanımının, kontrollü ve düzenli bir şekilde kullanıldıkları sürece faydalı olabileceğine inanmakta.

Tam da bu noktada ihtiyaç olarak çıkan ve bütün bu bilgi karışıklığına en iyi cevabı verebilecek olan spor eczacılığını ele alacağız.

Nedir Bu Spor Eczacılığı?

Spor eczacılığı, sporcuları göz önünde tutarak bu alanda koruyuculuk ve önleyicilik hizmetleriyle sporcu sağlığı hizmetine fayda sağlayan bir yöntemler bütünü olarak tanımlanabilir. Yeni tanınan bir kavram olsa da artık niş bir alan olarak değil, küresel ölçekte tanınmaktadır.

”Sporcular sağlıklıdır ve ilaç kullanmaz ”

Sanılanın aksine ilaçlar, sadece tedavi etmek amacıyla değil hastalıkların önüne geçmede, sağlığı korumada da ihtiyacımız olan takviyelerdir. Profesyonel ya da yeni başlayan amatör sporcu zaman zaman takviyelere, ilaçlara gereksinim duyacaktır. Mesela genç bir sporcu antrenöründen, internetten, meslektaşlarından duyduğu ilaç ve takviye bilgilerini ancak spor eczacısıyla öğrenebilir. Elit sporcular, akut kişisel bakım ihtiyaçlarını değerlendirmek, OTC tedavilerini veya bir sporcunun kullanması daha güvenli olan sertifikalı ve toplu olarak test edilmiş diyet takviyelerini seçmek ve ilaç aldıklarında özelleştirilmiş ilaç bilgileri için kişisel spor eczacılarını kullanır.

Peki Bu alanda Uzmanlaşan Eczacının Görevleri Nelerdir?

Sporcu odaklı, akılcı ilaç kullanım ilkelerine uygun bir danışmanlık hizmeti sunar
Sporcuların dopingle mücadele sürecinde, doğru tarafta kalmalarına rehberlik eder, bilinçsiz/farkında olmadan doping konusunda eğitici rolünü üstlenir,
Temiz spor ve olimpik ruh gibi değerlere bağlı kalmaları yolunda onları bilinçlendirir,
Kusursuz sorumluluk ilkesi doğrultusunda Sporcunun ve çevresinin farkındalıklarını arttırır,
Güvenli ve kanıta dayalı gıda takviyesi/besin destek ürünleri kullanımı konusunda güncel bilgileri takip ederek fark yaratır,
Sporda, ilaç kullanımı ve ergojenik yardım tercihlerinde güvenilir danışmanlık hizmetlerini sağlar,
Spora bağlı sakatlanmalarda tercih edilebilecek soft ortopedik medikal ürünlerin kullanımı konusunda sporcuları bilgilendirir,
Eczacılık alanında çeşitli uzmanlık dallarının sporcu sağlığı konusundaki olumlu etkilerini yakından takip eder ve alanların uygulayıcısı olur,
Sporcuya özel formüle edilmiş majistral reçetelerin hazırlanmasını sağlayarak, sporcular için etkisi yüksek istenmeyen etkileri düşük tedavi seçeneklerini planlar.

Eğitim Süreci

Eczacıları spor eczacılığı ile tanıştırmaya yönelik mesleki sertifikalar veya diploma programları sadece birkaç üniversite ve Uluslararası Olimpiyat Komitesi tarafından verilmektedir.

Ülkemizde ,

-Lisans olarak Anadolu Üniversitesinde seçmeli ders olarak, Lokman Hekim Üniversitesinde bütünleştirici seçmeli ders şeklinde eğitim verilmekte

-Yüksek lisans olarak Lokman Hekim Üniversitesinde verilmektedir.

-Ayrıca online sertifikalı eğitim olarak yine Lokman Hekim Üniversitesinde verilmektedir.

Anti-Doping Hareketliliğinde Spor Eczacıları

Anti doping hakkında bilgi sağlamak bir ekip işidir ve buradaki en önemli görevlerden biri de burada eczacılara düşmektedir. Egzersiz, atletik rekabet, doping kontrolü hakkında derinlemesine bilgi alıp profesyonelleştikleri için normal eczacı tanımından ziyade spor eczacıları, gerek okullarda konuşmalar yaparak gerek seminerler düzenleyerek toplumun bu konuda bilinçlenmesini sağlamalıdır. Bunun yanında aktif bir şekilde sahada yer alarak doping kontrol merkezlerinde (DCO) de çalışabilirler. Burada uzman olarak tanık olabilirler, yabancı madde tespitinde ve araştırmasında görev yapabilirler.

Spor Eczacılığının Geleceği?

Japonya başta olmak üzere Türkiye öncül iki ülke olarak örnek eğitim modellerini geliştirmektedir. Şu anda anti-doping kurallarını ihlal etme sorumluluğu sporculara aittir. Sporcuların aldıkları ve uyguladıkları sistemde bütün bu bilgileri toplamak ve yorumlamak onlar için baskı haline gelecektir. Bu noktada hem onların yükünü hafifleterek sporculara hem de kendi alanına sahip çıkıp geliştirmesinde eczacılara fayda sağlayan bir ilişki söz konusu. Faydanın iki taraflı olduğu bir bağlamda daha çok katedilecek yol vardır.

Ayrıca; A’dan Z’ye bir Eczacılık Zirvesi’ne hazır mısınız? Birbirinden değerli 8 eğitmenimiz eczacılığın birçok alanına dair bilgilerini bizlerle paylaşacak. Besin-ilaç etkileşiminden eczacılık alanında girişimciliğe, adli eczacılıktan klinik eczacılığa, spor eczacılığından eczacılıkta endüstri ve pazarlamaya kadar her şeyi beraber konuşacağız. Aynı zamanda eczacılık alanında kariyer hedeflerimizi oluşturacağız. Bizi derinden üzen ve etkileyen deprem felaketini afet ve majistral konusunda işleyeceğiz. Bütün bunları tek etkinlikte görmek istersen burası tam sana göre! Gel beraber öğrenelim, beraber gelişelim. Etkin Kampüs’ün düzenlediği 24 Nisan’da başlayacak olan Eczacılık Zirvesi’ni incelemek için buraya tıklayabilirsin.

Deniz Gürdil
Ankara Üniversitesi Eczacılık 3.sınıf
Linkedln: https://www.linkedin.com/in/deniz-gurdil