Gut Hastalığı: Nedir, Nasıl Teşhis Edilir ve Tedavi Edilir?
Gut hastalığı, eklemlerde tekrarlayan, ani ve şiddetli ağrı ile karakterize edilen bir hastalıktır. Bu ağrı, eklemde şişlik ve kızarıklık ile birlikte olabilir. İnflamatuar artritin en yaygın formu olarak kabul edilmen Gut hastalığı, eklemlerde ve diğer dokularda biriken monosodyum ürat (MSU) kristallerinin oluşumuna yol açan uzun süreli hiperürisemiden kaynaklanır (1). Kalsiyum pirofosfat dihidrat (CPPD) kristalleri birikirse “psödogut” olarak adlandırılır. Gut ve psödogut, kristal artropatilerdir.
Gutun insidansı ve prevalansı, obezite ve metabolik sendrom epidemisi ile yakın ilişki içinde dünya çapında artmaktadır. Birinci metatarsofalangeal eklemin artriti en tipik form olmakla beraber, omurga dahil diğer eklemler de etkilenebilir (2). Özellikle 1. MTF eklemde akut monoartrit (podogra), ayak bileği, diz, el bileği ve dirsek de tutulur. Gut hastaların çoğunda diğer metabolik hastalıklarla birlikte seyir göstermektedir.
Gut hastalığının 4 Klinik Evresi
Gut hastalığı, eklemlerde ve diğer dokularda biriken monosodyum ürat (MSU) kristallerinin neden olduğu bir hastalıktır. Gut hastalığı 4 klinik evreye ayrılır:
-
Asemptomatik Hiperürisemi:
Asemptomatik Hiperürisemi bir hastalık değil risk faktörüdür ve guta göre 10 kat daha yaygın görülmektedir.
-
Akut Gut Artriti:
Monosodyum ürat kristallerinin ekleme çökmesi ve inflamasyonu başlatması ile görülmektedir. Yeterli ürat kristali oluşumu ve bazı travmatik tetikleyicilerin kristalleri eklemlerin arasına bırakmasından sonra akut gut atağı şeklinde, genellikle monoartiküler, düşük dereceli inflamasyon ile kendini göstermektedir. Tedavi edilmediğinde 2-3 gün ile 1-2 hafta arasında kendiliğinden geçip daha sonra tekrar oluşabilen ataklardır. Akut gut artriti genellikle sabaha karşı başlayan ve özellikle 1. MTP eklemi tutan monoartrittir.
-
Kritik Evre:
Gut ataklarının akut alevlenmesi arasında geçen süredir. Ve eklemlerde hala kristaller mevcuttur.
-
İlerlemiş Gut:
Kontrol edilemeyen hiperüriseminin, kronik artrit ve tofüs ile karakterize uzun dönem komplikasyonlarını içerir.
Tekrarlayan aralıklı alevlenmeler, kıkırdak ve kemik yıkımına yol açan kronik gut artritiyle sonuçlanabilir. Akut gut teşhisi için en hassas ve spesifik görüntüleme yöntemleri ultrason ve çift enerjili bilgisayarlı tomografidir (DECT). Kronik veya tofüs gutta görüntüleme, tofüsleri ve çevre dokular üzerindeki lokal yıkıcı etkilerini radyografilerdeki karakteristik bulgularla birlikte gösterebilir (3).
Gut atakları genellikle geceleri ve aniden başlar. Şiddetli ağrı (1. MTP eklemde) ile birlikte etkilenen eklemde kızarıklık, şişlik, ısı artışı ve hassasiyet gözlenir. Hafif şiddetteki ataklar 1-2 gün içinde ortaya çıkarken, şiddetli ataklar ise birkaç saat içinde ortaya çıkmaktadır. Bir sonraki gelişen atak genellikle aynı eklemi etkilemektedir. Eğer tedavi edilmezse poliartiküler ataklar gözlenir.
Gut tanısı için altın standart, sinoviyal sıvıda monosodyum ürat (MSU) kristallerinin gösterilmesi veya tofüslerin kanıtlanmasıdır. Vücut sıvısında veya dokusunda MSU kristallerinin varlığının kanıtlanması, gut teşhisi için yeterlidir. Bununla birlikte, akut gut diğer artrit türleriyle birlikte ortaya çıkabildiğinden, MSU kristallerinin gösterilmesi gut artritini doğrular ancak eşlik eden septik artriti, psödogut gibi faktörleri ekarte etmez (4).
Gut hastaları aşırı kilosu varsa kilo vermeli, alkolden uzak durmalı, yüksek pürin içeren yiyecek ve içeceklerden uzak durmalı ve sıvı tüketimini arttırmalıdır. Düzenli olarak fiziksel aktivite yapılmalıdır.
Gut hastalığında fizyoterapi ve rehabilitasyon kapsamında eklem hareket açıklığını, esnekliği, dengeyi korumak, kas kuvvetini ve aerobik kapasiteyi arttırmak amaçlanmaktadır. Eklem inflamasyonu giderilmeli ve hastanın aerobik kapasitesinin seviyesine dikkat edilmelidir. Egzersiz programı kişiye özel ve giderek artan şiddette olmalı; germe, kuvvetlendirme ve aerobik egzersizleri kapsamalıdır. Koşu bandı, bisiklet, yüzme, yürüyüş gibi aerobik egzersizler önerilmektedir.
KAYNAK
- Richette P , Doherty M , Pascual E ve diğerleri 2018 güncellenmiş Avrupa Romatizma Birliği Ligi gut teşhisi için kanıta dayalı tavsiyeler Romatizmal Hastalıklar Yıllıkları 2020; 79: 31-38. https://ard.bmj.com/content/79/1/31.long
- Scuiller, A., Pascart, T., Bernard, A., & Oehler, E. (2020). La maladie goutteuse [Gout]. La Revue de medecine interne, 41(6), 396–403. https://doi.org/10.1016/j.revmed.2020.02.014
- Sudoł-Szopińska, I., Afonso, P. D., Jacobson, J. A., & Teh, J. (2020). Imaging of gout: findings and pitfalls. A pictorial review. Imaging of gout: findings and pitfalls. A pictorial review. Acta reumatologica portuguesa, 45(1), 20–25.
- Keller, S. F., & Mandell, B. F. (2021). Management and Cure of Gouty Arthritis. The Medical clinics of North America, 105(2), 297–310. https://doi.org/10.1016/j.mcna.2020.09.013
EtkinKampüs, üniversite öğrencilerine yönelik düzenlediği etkinliklerle sadece akademik değil, aynı zamanda mesleki ve kişisel gelişimlerine katkı sağlıyor. Etkin Kampüs’ün öğrencilere sunduğu fırsatlar, onların alanlarındaki potansiyelini en üst düzeye çıkarmalarına yardımcı oluyor.
Kampüs temsilciliği hakkında detaylı bilgiye erişmek için tıklayın.
Tüm etkinliklere ulaşmak için tıklayın.
YAZAR:
Berk ÖNEREN
Kırıkkale Üniversitesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü 3.Sınıf
Linkedln
