Konuşma sesi bozukluğu, gelişimsel olarak kazanılması beklenen konuşma seslerinin üretilememesi, konuşma anlaşılırlığını etkileyen konuşma seslerinin algısındaki, motor üretimindeki veya fonolojik temsilindeki güçlüklerin herhangi bir kombinasyonunu kapsayan şemsiye bir terimdir.
KSB(Konuşma Sesi Bozuklukları) fonksiyonel ve organik(gelişimsel-edinilmiş) olmak üzere ikiye ayrılır.
Organik(Gelişimsel-Edinilmiş) bozukluklar kendi içinde üçe ayrılır:
Duyusal/Algısal(İşitme kaybı vs.)
Yapısal( DDY(Dudak Damak yarıklığı), travma veya ameliyata bağlı boz.)
Motor Nörolojik Kaynaklı(Dizartri, Apraksi)
Yukarda yazan tüm sebeplerle beraber KSB sorunu yaşayan çocukların birçoğunda bu durumu neden yaşadığı ne yazık ki kesin olarak bilinememektedir. Onun için çocuğumuzun dil gelişimini yakından takip etmeliyiz.KSB durumu yaşayan çocuklarda konuşma anlaşılırlığı 3 yaşında %50’den , 4 yaşında %75’den , 5 yaşında %100’den azdır. Normal gelişim gösteren çocuklarda ise konuşma anlaşılırlığının 5 yaşından itibaren %90 ı geçmiş olmasını bekliyoruz.
Çocuğumuz 4 yaş ve üzerindeyse ve hala;
Konuşma anlaşılırlığı 4 yaşında ve %80 den azsa
Sözcüğe yeni bir ses ekleme( ‘kamyon’ yerine ‘kamayon’ vb.)
Hece atma (‘araba’ yerine ‘aba’ – ‘otobüs’ yerine ‘obüs’)
‘Süt’ yerine ‘tüt’ , ‘kapı’ yerine ‘tapı’, ‘arı’ yerine ‘ayı’
Seslerin yerlerine değiştirme ‘kitap’ yerine ‘kipat’
Yukarda belirtilen hataları sık sık yapıyorsa ksb sorunu yaşadığından şüphelenebiliriz. Böyle bir durumda çocuğumuza ksb terapisi desteği aldırmamız gerekmektedir. Ne kadar erken fark edilirse ve ne kadar erken müdahale edilirse çocuğun dil gelişimi açısından o kadar faydalı olur. Çünkü bu sorunlar çocuklar okul çağına başladıktan sonra da devam ettiği sürece ne yazık ki çocukta zamanla zamanla özgüven kaybına yol açabilmektedir. Okuma yazma sorunu yaşayabilirler ve öğretmeni ve sınıf arkadaşlarıyla iletişim kurmakta zorlanır.Ve aralarında iletişim kopukluğuna yol açabilmektedir. İletişim ise dil ve konuşmayı kapsar. Onun için bu iki bileşen ne kadar başarılı olursa iletişimimiz de o kadar güçlü olur. İletişimi güçlü olan kişi kendini çok daha doğru ifade eder.
KSB terapisinde neler yapılır?
Öncelikle herkese aynı terapi yöntemi uygulanamaz. Çünkü her vakanın yaşı, çıkaramadığı sesler , anlaşılırlık düzeyi farklıdır. Onun için terapi her danışan için koşullara ve gidişata göre ayrı ayrı planlanan süreçlerden oluşur. Bu süreçte vaka hakkında bilgi sahibi olmak için tıbbi gelişimsel raporlara ve vaka öyküsüne başvurulur. Danışana uygun değerlendirme yöntemini seçerek formel/informel değerlendirmeleri analiz ederek ve yorumlayarak raporlandırırız. Formel/informel değerlendirmemizin amacı konuşma ses sisteminin müdahaleyi gerektirecek kadar normal gelişimden yeterince farklı olup olmadığını belirleme, fonolojik bir bozukluğun/gecikmenin varlığı veya devamıyla ilgili olabilecek faktörlerin belirlenmesi müdahalede kullanılacak hedef davranışların ve stratejilerin seçilmesi de dahil olmak üzere terapi yönünün belirlenmesi ve son olarak terapinin etkili olup olmadığını değerlendirmek ve terapi sonlandırma kararları vermek için performanstaki değişimi zaman içinde izlemektir. Bu değerlendirme amaçları ve izlenen süreçlerle beraber terapi planımızı oluşturmuş oluruz. KSB terapisinde farklı yöntemler doğrultusunda ilerleyebiliriz. Örneğin çıkaramadığı sesleri tek tek çalışabilir(artikülasyon terapisi) veya çıkarılamayan sesleri gruplandırarak da çalışabiliriz.
KSB terapilerindeki ana amacımız konuşma seslerinin hatasız üretimini sağlamak, konuşma anlaşılırlığını arttırmak ve kişinin iletişimini güçlendirmektir. Detaylı KSB terapi planı ve değerlendirmesi yaparak en uygun terapi yaklaşımını uygulayacak meslek elemanı dil ve konuşma terapistleridir.
EtkinKampüs, üniversite öğrencilerine yönelik düzenlediği etkinliklerle sadece akademik değil, aynı zamanda mesleki ve kişisel gelişimlerine katkı sağlıyor. Etkin Kampüs’ün öğrencilere sunduğu fırsatlar, onların alanlarındaki potansiyelini en üst düzeye çıkarmalarına yardımcı oluyor.
Kampüs temsilciliği hakkında detaylı bilgiye erişmek için tıklayın.
Tüm etkinliklere ulaşmak için tıklayın.
YAZAR:
Hatice TERECİ
Anadolu Üniversitesi Dil ve Konuşma Terapisi 3. Sınıf
