Merhaba, ben Gürkan ŞEN Selçuk Üniversitesi 4.sınıf Öğrencisiyim. Bu yazımda sizler için kedilerde hipertiroidizme yaklaşımı Araştırmalarım ve bilgilerim neticesinde Tanımdan Tedaviye sistematik olarak ele aldım.
KEDİLERDE HİPERTİROİDİME YAKLAŞIM
Tanım
Hipertiroidizm (tirotoksikoz), dolaşımdaki aşırı tiroid hormonu konsantrasyonlarından kaynaklanan multisistemik bir hastalıktır. T4 ve/veya T3. Hipertiroidizm evcil kedilerde en sık görülen endokrin bozukluktur.
Etiyoloji
Bir veya daha yaygın olarak her iki tiroid lobunu etkileyen hiperplastik yada fonksiyonel bening adenomatöz hiperplazi (adenom) çok sık gözlenir. Hipertiroidizm olguları iatrojenik(Hekim kaynaklı) aşırı tiroid hormonu uygulamaları sonucu da olabilir. köpeklere kıyasla Kedilerde tiroid karsinomları nadir görülen olgulardır.
Patofizyoloji
Patagenezi tam olarak bilinmemekle birlikte kedilerde kapalı alanda yaşamak ve özellikle balık aromalı konserve mamaların tüketimi kediler için bir risk faktörüdür.
KLİNİK
- Orta yaşlı ve yaşlı kedilerde sık görülmektedir.
- Ortalama 13 yaşlarda gözlenmekte ve 10 yaş altında görülmesi %6 kadardır.
Çoğu vakada hipertiroidizm yavaş ve sinsi ilerleyen bir hastalıktır. Sıklıkla hastalar şu şikayetler ile başvururlar:
- Polifaji/Kilo kaybı birlikte seyreder (çok mama yiyor ama zayıflıyor)
- Davranış Deiğişiklikleri: Hipertiroidizm’li kediler genellikle hiperaktivite ve sinirli/agresif olabilirler. Çok nadir de hipoaktivite görülebilir.
- Poliüri/Polidipsi yaygındır.
- Gastointestinal Sistemde Kusma ,ishal ve hacimli yağlı dışkılama gözlenir.
- Kardiyovasküler sistemde genellikle Taşikardi ile birlikte(240 bpm üzeri) sistolik üfürümler(gallop ritimleri ve disaritmiler) ağır vakalarda konjestif kalp yetmezliği bulguları da görülebilir(pleuvral efüzyon, asites). Bazı olgularda Hipertrofik kardiyomiyopati hipertiroidizmin sekonder komplikasyonu olarak gözlenebilir.
Hipertiroidizmli kedide sinüs taşikardi ekg’si (ek.11.30)
- Dermatolojik olarak Dağınık Tüy Örtüsü ve deride Keçeleşme görülür.
- Çoğu vakada tiroid bezleri elle palpe edilebilir büyüklüktedir.Genellikle tiroid bezinin lokalizasyonu larinksin distalinde yer alır ancak hipertirodili vakalarda hareketli olabilirler boyun altı torasik girişe kadar ilerleyebilir.
AYIRICI TANI
- Kronik böbrek hastalığı
- Lenfoma
- Diabetes mellitus
- Kronik karaciğer hastalığından ayırt edilmelidir.
LABARATUVAR BULGULARI
- TAM KAN SAYIMI: Eritositoz, Lenfopeni ile birlikte Nötrofili ve Eozinopeni de yaygındır.
- SERUM BİYOKİMYA: ALP,ALT,AST ve LDH enzimleri yüksek bulunur.(etiyolojisi kesin olmamakla birlikte karaciğerdeki lokal hipoksi kaynaklı.)
Azotemi(BUN ve CREATİN) renal disfonksiyon oluşumuna bağlı olabilir.Tedavide dikkat edilmelidir.
Hiperfosfatemi de böbrek kaynaklı görülebilir.
- TİROİD FONKSİYON TESTLERİ: Serum bazal tiroid hormonu konsantrasyonunda artış kesin tanı koydurur. Genelde T4 ve T3 konsantrasyonları birlikte artar ama bazı vakalarda da sadece T4 yükselir T3 normal seviyelerde olabilir. Bizim için güvenilir tanıda serum total veya serbest T4 seviyesi artışı bizi tanıya götürür. Gün içi dalgalanmalar bizi şaşırtabileceğinden test tekrarlanabilir. TRH stimülasyon testi ve T3 supresyon testleri yapılır.
RADYOGRAFİ: Toraks radyografisinde Pleuvral efüzyon ve kardiyomegali gözlenebilir bu hipertiroidizmin kardiyovasküler sistem üzerine etkilerine yorumlanabilir ve hipertrofik kardiyomiyopati tanısı için ekokardiyografi şarttır.
Hipertroidizmli vakada toraks rontgeni(ek:11.33) Hipertroidizimli vakada Hipertrofik kardiyomiyopatinin Ekokardiyograsi(ek:11.34)
TEDAVİ YAKLAŞIMI
- DİYET YÖNETİMİ:hipertiroidizm’li kediler için düşük iyot içeren özel mamalar kullanılır. y/d mamalar.
- ANTİTROİD İLAÇLAR:Hastaların ömür boyu bu ilacı kullanmaları gerekir.Yaygın olarak Metimazol(2,5mg PO q24h) ve Karbimazol(5mg PO q12h) kullanılabilir. Sekonder olarak oluşan semptomlara karşı semptomatik tedavi yada hipertrofik kardiyomiyopati ve renal disfonksiyon var ise ona özel tedavi de uygulanmalıdır.
- CERRAHİ MÜDAHALE:Tiroidektomi operasyonu etkili bir tedavidir fakat genellikle hastaların genel durum bozukluğu ve operasyon komplikasyonları sonucu ölümle sonuçlanabilir.
- RADYOAKTİF İYOT: Güvenli ve etkili bir yöntemdir. 4mCi radyoaktif iyot 1ml izotonik ile karıştırılıp subkutan yolla uygulanır ve tedavi %90 etkili olur T4 seviyeleri 1-2 hafta içinde normale döner. Tedavi için hasta yatış yapılmalı ve 1-3 hafta müşhade altında olmalıdır.
EtkinKampüs, üniversite öğrencilerine yönelik düzenlediği etkinliklerle sadece akademik değil, aynı zamanda mesleki ve kişisel gelişimlerine katkı sağlıyor. Etkin Kampüs’ün öğrencilere sunduğu fırsatlar, onların alanlarındaki potansiyelini en üst düzeye çıkarmalarına yardımcı oluyor.
Kampüs temsilciliği hakkında detaylı bilgiye erişmek için tıklayın.
Tüm etkinliklere ulaşmak için tıklayın.
YAZAR:
Gürkan ŞEN
Selçuk Üniversitesi Veteriner Hekimlik 4.sınıf
Linkedln
KAYNAK:
- KÖPEK VE KEDİLERİN KLİNİK EL KİTABI (Prof.Dr.Nilüfer AYTUĞ)
- Clinical Medicine of the Dog and Cat, 4th Edition (by Michael Schaer, Frederic Gaschen, Stuart Walton)
