Endodontik Mikrobiyoloji Bilgisinin Kök Kanal Tedavisinin Başarısı Üzerindeki Etkisi

Kök kanal tedavisi mikrobiyal kontrol aşaması ve dolgu aşaması olmak üzere 2 aşamadan oluşmaktadır. Başarılı bir tedavinin ilk aşamasının biyolojik amacı kök kanal boşluğunu tüm mikroplardan arındırmak ve dentin kanalında kalan inatçı mikroorganizmaların tekrar çoğalıp yeniden enfeksiyon başlatmasını engellemektir. Bu noktada ise hekimin endodontik mikrobiyoloji bilgisi büyük bir önem taşır.

Kök Kanal Mikrobiyotası Çeşitliliği

Ağız mikrobiyolojisinin babası olarak kabul ettiğimiz Miller 1894 yılında pulpa hastalıklarında bakterilerinin varlığını tespit eden ilk kişidir. Miller ve ark., 1981 yılında maymunlarda yaptığı çalışmada devitalize ettikleri pulpalarda sadece bakterilerle infekte edilenlerde periapikal bölgede oluştuğunu belirlemişlerdir. Ağız ortamında 500’e yakın bakteri türü bulunurken enfekte kök kanalında ortalama 1-12 bakteri türü bulunur ve CFU sayısı 102 – 108 arasındadır Bu, kök kanalının mikroorganizmaların yaşamı için oldukça zor bir ortam olduğunu göstermektedir. Burada en sık görülen mikroorganizmalar ise; Streptococcus, Fusobacterium, Prevotella, Porphyromonas, Eubacterium, Peptosttreptococcus, Bacteroides, Lactobacillus’tur.

Endodontik Enfeksiyonda Bakteriler Dışında Görülen Mikroorganizmalar

Enfeksiyonlu kanallarda bakteriler dışında arke, mantar ve virüslere de rastlanmıştır. Özellikle mantarların farklı türde endodontik enfeksiyonlarda görülebilmesi, direncinin yüksek olması ve farklı bakteri türleriyle sinerjistik iilişkisi endodontik enfeksiyonlarda büyük bir önem oluşturur. Mantar ve bakteriler endodontik enfeksiyonlarda karmaşık biyofilm toplulukları halinde birbiriyle bağlanabilirler ve bu durum karşılıklı koruma ve antimikrobiyal ajanlara karşı tolerans ortamı yaratır.

Kök Kanal Tedavisinde Enfeksiyon Kontrolü

Vital pulpalı dişlerde kök kanalları başlangıçta mikropsuz olduğundan tedavi süresince aseptik tekniğe bağlı kalınmalı ve genişletme sonunda da kanal mikropsuz kalmışsa en hızlı şekilde dolum yapılmalı, yeterli süre varsa tedavinin iki aşaması da tek seansta bitirilmelidir. Eğer zaman yeterli değilse de yeniden enfekte olmaması için bir kanal içi ilacı devital enfekte dişlerde uygulanan şekilde kullanılabilir.

Devital pulpalı dişlerin tedavisi için var olan kanal mikroplarının uzaklaştırılmasını amaçlayan bir dezenfeksiyon protokolü gereklidir. Dezenfeksiyonu sağlamak için mekanik eğeleme, antimikrobiyal solüsyonlarla irrigasyon ve kanal içi ilaçlar kullanılır.

Mekanik Eğeleme

Kanal dolgusundan önce eğeler kanalın apikal üçlüsünü temizlemek için kullanılırlar. Mekanik eğelemede geleneksel teknik paslanmaz eğelerle step-back tekniğidir. Bu teknik her ne kadar hata yapma bakımından güvenilir olsa da mikrobiyal kontrol bakımından başarısızdır. Modifiye step-back şekli ise, step-back şekillendirmesinin sınırlamalarını aşmak için geliştirilmiştir. Geleneksel step-back tekniğe göre daha tatmin edici bir mikrobiyal kontrol sağlar. Son yıllarda mikrobiyal kontrol aşamasında Nikel titanyum eğelerle crown-down tekniğiyle kök kanal tedavisinde oldukça büyük bir değişikliğe gidilmiştir. NiTi eğeler son derece esnektir ve baskı durumunda bükülüp baskı kalktığında tekrar eski haline kanaldaki eğimlere kolaylıkla eğim sağlayabilirler. Ancak esneme ve kırılma noktalar birbirine çok yakın olduğu için stres altında hekime belirti vermeden kök içinde kırılabilme gibi dezavantajları vardır.

İrrigasyon

İrrigasyon kanalın su veya başka bir sıvı ile yıkanması işlemidir ve pulpaya ilk girişten itibaren yapılması önerilir. İrrigasyonun başarısı; yıkama solüsyonun viskozitesi ve iğne ucundan akış hızına, iğnenin derinliğine, iç ve dış çapına, kök kanalının çapına, irrigasyon basıncına ve yıkama süresine bağlıdır. Kullanılan irrigasyon solüsyonları; serum fizyolojik, alkalen solüsyonlar (sodyum hipoklorit) (NNaOCl, elasyon ajanları, organik asitler, oksitleyici solüsyonlar (H2O2), proteolitik enzimler, klorheksidin glukonat (CHX), Biopure MTAD dır. Kliniklerde en sık sodyum hipoklorit tercih edilmektedir.

Kanal İçi İlaçlar

Nekrotik enfekte diş tedavisinde seanslar arası antimikrobiyal özellikte kanal içi ilaç kullanılan çok seanslı tedavi önerilir ve bu kanal içi ilaçların (medikamanların) endodontik tedavide rolü oldukça büyüktür. Günümüzde kanal içindeki mikroorganizmalara karşı antibakteriyel etkinliği yüksek ve toksisitesi düşük bir ilaç geliştirmek amaçlanmaktadır. En sık karşılaşılan kanal içi ilaçlar; fenoller, aldehitler, iyot bileşikleri, klorheksidin, kalsiyum hidroksit, kortikosteroidler ve antibiyotiklerdir. Ancak fenoller ve aldehitler önemini yitirirken en sık kalsiyum hidroksit kullanılmaktadır.

Özetle; enfeksiyon kontrolü aşaması mekanik eğeleme, kök kanal şekillendirmesi ile başlarken ardından irrigasyon solüsyonlarıyla kanal içi yıkama yapılır. Sonrasında nekrotik pulpalı dişlerde kanal içi medikamanlar kullanılarak çok seanslı bir tedavi gerçekleştirilir, seanslar arasında dişe geçici dolgu yapılır, genellikle 2 seans halinde olurken vakaya bağlı olarak hekim seans sayısını arttırabilir.

Endodonti Akademisi etkinliğine katılarak endodonti alanındaki bilgi ve deneyiminizi artırmak, pratiğinizi güçlendirmek ve en son yeniliklerden haberdar olmak için eşsiz bir fırsat sunmaktadır.

Endodonti Akademisi’ne katılarak, sektördeki en son gelişmeleri öğrenmek ve mesleki gelişiminize katkıda bulunmak için bu benzersiz fırsatı kaçırmayın. Detaylı bilgi için tıkla!

EtkinKampüs, üniversite öğrencilerine yönelik düzenlediği etkinliklerle sadece akademik değil, aynı zamanda mesleki ve kişisel gelişimlerine katkı sağlıyor. Etkin Kampüs’ün öğrencilere sunduğu fırsatlar, onların alanlarındaki potansiyelini en üst düzeye çıkarmalarına yardımcı oluyor.
Kampüs temsilciliği hakkında detaylı bilgiye erişmek için tıklayın.
Tüm etkinliklere ulaşmak için tıklayın.

YAZAR:Sabiha Akbaba
Ankara Üniversitesi Diş Hekimliği 2.sınıf