Eğitimde Proje Hazırlama
Eğitim, bireyin sosyal hayata hazırlanması amacıyla onun gerekli bilgi, beceri ve tutum kazanmasına ve kişiliğini geliştirmesine yardım etme sürecidir (Taymaz, 1997). Eğitim dünyası; teknolojik, politik, sosyal ve ekonomik gelişmelerden etkilenmekte ve yeni gereksinimlere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu gereksinimler eğitim dünyasının geleneksel ve ezberci yöntemlerden uzaklaşarak; akla ve bilime dayanan, eleştirel düşünmeyi ve araştırmayı destekleyen yöntemlere yönelmesine yol açmıştır. Bu yöntemlerin başında eğitim projeleri gelmektedir. Eğitim amaçlı hazırlanan projeler hem öğretmen ve öğrencilerin birlikte araştırarak, sorgulayarak özgün ürünler oluşturmalarına imkan sağlamakta, hem de eğitimcilerin mevcut sorunlara alternatif çözüm önerileri geliştirebilmelerine yardımcı olmaktadır. Proje, belli başlı amacı, başlangıcı ve bitiş tarihi olan, genelde sadece bir defaya mahsus olarak yapılan ve birbiriyle bir süreç içinde bağlantılı olan etkinlikler serisidir.
Proje tabanlı öğrenme yaklaşımı, öğrenciyi öğretme-öğrenme sürecinin merkezine alan, gerçek yaşamın konularına ve uygulamalarına yer veren bir öğrenme yaklaşımıdır. Öğrencilerin problem çözme becerilerini geliştirdiği için uygulama, analiz ve sentez düzeyindeki hedeflerin gerçekleşmesinde daha çok kullanılır. Proje tabanlı öğrenme yaklaşımı, John Dewey, Kilpatrick ve Bruner’in öğrenme konusundaki görüşlerinin bir sentezi olarak ortaya çıkmıştır. Bu öğrenme yaklaşımında öğrenciler grup çalışmalarının yanı sıra bağımsız çalışmalar da yürütmekte ve öğrenmeyi yapılandırıp tasarlamaktadırlar (Demirel, 2005).
Öğrenciler ve öğretmenler proje çalışmaları sayesinde edindikleri becerileri günlük hayatlarına transfer edebilmekte ve bu becerilere sahip olmanın faydalarını görebilmektedirler. Proje çalışmalarının eğitimci ve öğrencilere sağladığı yararların yanı sıra, işbirliğine dayanan aktiviteler barındırdığı için kolektif anlamda kişisel gelişim ve etkili öğrenme yönünden çeşitli faydalar da sağlamaktadır. Takım ruhu içerisinde çalışma, işbirliğinde bulunma, ortak karar alma, eş zamanlı hareket edebilmek gibi grup içerisinde geliştirilecek beceriler de proje faaliyetleri sayesinde kazanılmaktadır. Proje çalışmalarının amacı işbirliği içinde çalışan, analitik düşünebilen ve farklı çözüm yolları üretebilen, ortaya bir ürün koyabilen ve bu amaç doğrultusunda araştırma yaparak bilgi edinen, elde ettiği bilgileri doğru ve sistematik bir şekilde sentezleyebilen bireyler yetiştirmektir (Çiftçi ve Sünbül, 2005).
- Proje Hazırlama Aşamaları
Gündüz (2004)’e göre proje hazırlama aşamaları konu seçimi, zamanın planlanması, çalışma takvimi yapılması, kaynak arama ve toplama; okuma, gözlemleme, bilgi toplama, beyin fırtınası, resim, kanıt toplama ve not etme; toplanan bilgilerin ve verilerin sınıflandırılması; projenin taslağının oluşturulması; projenin yazılması; projenin değerlendirilmesi; projenin sunumu aşamalarından oluşur.
- Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımının Öğeleri
İçerik: İçerik gerçek yaşam içindeymiş gibi sunulur ve öğrenci problemi çözmek için bu içerikle birlikte çalışır. Parçalardan daha çok bütünlük önem taşır ve derinlemesine araştırma önemlidir.
Etkinlikler: Öğrenenler, aradıkları cevapları bulmak ve problemleri çözmek için araştırma yaparlar. Zor sorular ya da problemlerle uğraşır ve sorgularlar. Etkinlikler için, bireyin öğrendiklerini gerçek yaşamda karşılaşabileceği problemlere uygulama biçimi denilebilir.
Süreç: Öğrenenlerin iş birliği içinde birbirleriyle çalışmalarını teşvik etmesinin yanı sıra kendi başlarına çalışmalarını da desteklemektedir. Süreçte teknolojik araçların üstünlüğü vardır ve öğrenen bu araçları kullanmak için cesaretlendirilir.
Sonuç: Öğrenenlerin üst düzey düşünme becerilerinin ve problem çözme stratejilerinin gelişmesine yardımcı olmaktadır. Öğrenenler, öğrenme süreci sonunda örneklerle kanıtladıkları karmaşık, entelektüel, mantıklı ürünler oluşturur ve ürünlerini kendileri değerlendirirler. Bu süreçte de sosyal becerileri, yaşam becerileri ve kendini yönetme becerilerini sergileme fırsatı bulurlar (Akt.: Yurtluk, 2005).
- Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımında Öğretmenlerin Rolü
Proje çalışması sırasında öğretmen ve öğrenci arasındaki ilişki usta ve çırak ilişkisidir. Çoğu öğretmen rolleri öğrenci merkezli sınıflarında olduğu gibidir. Öğretmenler çevreyi hazırlarlar ve ilk çocukluk evrelerinde duyulan ihtiyacı karşılayan öğrenme deneyimlerini planlarlar. Çocuklara kendi sorularını cevaplamalarına ve kendi problemlerini çözmelerine yardım edilirse, bu rollerin bazılarının özellikle öğrenci merkezli projelerin başarısında önemli olduğu görülür. Bunu başarmak için çocukların istek ve önerilerine cevap vererek dinleme ve öğrenmeleri hakkında kararlar verirken, onları yönlendirmek için aksetme, düşünme ve düşündürme stratejileri kullanılabilir (Diffily ve Sassman, 2002: 29). Wolk (2001) proje tabanlı öğrenmede öğretmenin rollerini aşağıdaki gibi belirtmektedir:
- Öğretmenler, öğrencilerin güncel, yaratıcı ve ilginç projeler geliştirmelerinde çok önemli bir role sahiptir.
- Öğretmenler yaşam boyu öğrenme için model olmalıdır.
- Öğretmenler öğrencilerin sıkı çalışmasını, öğrencilerin öğrenmelerini ciddiye almalarını, düşünceli olmalarını, kendilerini aşmalarını ve kaliteli çalışmalar üretmelerini beklemelidir.
Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımında Öğrencinin Rolü Şekil:
Sorumluluk almalı araştırmalı, problem çözmeli ve farklı derslerle ilişki kurmalıdır. Aynı zamanda iş birlikli çalışır ve çaba harcar.
- Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımının Avantajları
- Yaşamsal Beceriler: Bir toplantı yönetmek, bir bütçe hazırlamak, bir plan yapmak vb.
- Teknolojiyi Kullanma Becerisi: Bilgisayar kullanma, televizyon, radyo, video vb. araçları kullanma •Bilişsel Süreç Becerileri: Karar verme, eleştirel düşünme becerileri, problem çözme
- Öz-denetim Becerileri: Hedefler oluşturmak, işlemleri organize etmek, zaman yönetimi
- Tutumlar: Öğrenmeye ilgi, gelecek için eğitime merak
- Eğilimler: Öz-denetim, başarı hissi
- Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımının Dezavantajları
Proje tabanlı öğrenme, öğretmenin iş yükünü ve sorumluluğunu arttırabilir. Proje tabanlı öğrenme yaklaşımında öğrenme için ayrılan süre artabilir. Araştırmanın sınırları iyi çizilmezse, konuda aşırı bir sapma ve dağılma gözlenebilir (Meyer,1997; Akt.: Kınık, 2004).
- Proje Planı Hazırlarken Dikkat Edilmesi Gereken Özellikler
Proje tabanlı öğrenme sürecinde öğretmenlerin uygulaması gereken altı aşama şunlardır (Korkmaz, 2002):
1.Proje konusuna karar verme
2.Zaman çatısını oluşturma
3.Etkinlikleri planlama
4.Değerlendirme planı hazırlama
5.Öğrencilerle birlikte projeyi başlatma
6.Projeyi tamamlama ve ürünlerin yansıtılmasına katkıda bulunma
- Proje tabanlı öğrenme yaklaşımının planlanması ve uygulanması sırasında öğrencilerin dikkat etmesi gereken noktalar şunlardır (Korkmaz, 2002):
1.Araştırmanın sınırları
2.Grup üyesi ve birey olarak sorumlulukları
3.Araştırma süresi
4.Planların uygulanabilirliğini gözden geçirme
5.“Projelerimizi bu planı kullanarak tamamlayabilir ve yüksek nitelikli bir iş yapabilir miyiz?”
6.Eskiden yapılan işler yerine orijinal ve yeni konuları tercih etme
Eğitimde proje hazırlamak yalnızca bilgi aktarımına dayalı bir süreç değildir. Aslında hayal gücüyle gerçeğin bir bütün oluşturmasıdır. Her proje, öğrencinin kendi küçük dünyasını keşfetme girişimidir. Bir öğrenci belki tarih projesinde geçmişin gölgelerine ışık tutacak bir hikaye yaratır. Bir diğeri bilim projesiyle görünmeyeni görünür kılmanın heyecanına kapılır. Projeler yalnızca öğrenme nesneleri değil; Öğrencinin ‘Ben buradayım ve düşünüyorum.’ Deme şeklidir. Unutmayalım , bir sınıf dolusu öğrenci aynı proje konusuna başlasa bile sonuç hep farklı olur. Çünkü eğitim bir yolculuksa , her proje öğrencinin kendine özgü rotasıdır .Ve kim bilir belki de o rota bir gün dünyayı değiştiren bir fikrin başlangıcı olabilir.
- Bu konu hakkında yararlandığım ve okumak isteyebileceğinizi düşündüğüm makaleler;
- Bayraktar Vatansever H.,(2015), Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi ,Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımı
- Yıldız M., Makinist İ., Akıllı C.,(2017), Eğitimcilerin Proje Hazırlama ve Yürütme Süreçlerinde Karşılaştıkları Sorunların Araştırılması
Elenur Dirgen
Sinop Üniversitesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği
2.Sınıf Temsilcisi
Eğitim Departmanı Blog Yazarları Yöneticisi
