Yeme Bozuklukları ve Yaşama Etkileri
Öncelikle herkese merhabalar. Ben bugün sizlere yeme bozuklukları ve yaşama etkilerini anlatacağım. Umarım farkındalık arttıran ve bilgilendiren bir yazı olur. Keyifli okumalar dilerim…
Yeme bozukluğunu yetersiz ya da aşırı gıda alımı içerebilen, diğer yandan ruhsal etkilere dayanan ve fiziksel sonuçlara yol açabilen bir hastalık olarak tanımlayabiliriz. DSM 5’e göre yeme bozukluğu türlerini şu şekilde sıralayabiliriz
- Anoreksiya Nervoza (Bu kişiler çok zayıf olma tutkusu içindedirler. Kilo almaya karşı aşırı derecede bir korku duyarlar. Çok zayıflamış olsalar bile asla yeterli görmezler.) Adet görmeme, kansızlık, vücut ısısında düşüş ,düşük tansiyon ,depresyon, kemik erimesi , cilt kuruluğu, kalp sorunları, kabızlık gibi yaşama etkileri vardır.
- Bulumia Nervoza (Anoreksiya nervozadan farklı olarak kişi aşırı yeme isteğini baskılayamaz ve tıkanırcasına yemek yeme atakları yaşar. Sağlıklı bir insanın yiyebileceği miktardan çok daha fazlasını çok daha kısa süre içerisinde yer ve daha sonra kilo alma kaygısının tetiklenmesi ile birlikte parmağını gırtlağına bastırarak kusma refleksini başlatır; midenin tamamını boşaltır. )
- Pika (Kişinin en az bir ay süre ile besleyici değeri olmayan toprak, kağıt, makyaj malzemesi gibi maddeleri yemesi ile karakterize yeme bozukluğu türlerindendir.)
- Geri çıkarma bozukluğu ( Tüketilen besinlerin başka bir sağlık problemine bağlanmaksızın geri çıkarılmasıdır. Belirtiler en az 1 ay devam etmelidir.
- Tıkınırcasına yeme bozukluğu (aynı koşullarda, aynı sürede, birçok kişinin yiyebileceğinden belirgin miktarda daha fazla yiyeceği, belirli bir zaman diliminde yeme davranışı olarak tanımlanır. )
- Kaçıngan/Kısıtlayıcı Gıda Alım Bozukluğu (bireyin belirli gıda türlerini veya gruplarını sınırlaması veya reddetmesi nedeniyle ortaya çıkan bir beslenme bozukluğudur. ) özellikle aşırı seçici beslenme eğilimleri olan çocuklarda ve gençlerde sıkça görülür.
- Tanımlanmış Diğer Beslenme ve Yeme Bozuklukları (Gece yemek yeme bozukluğudur. Uykudan uyanarak yemek yeme ya da akşam yemeğinden sonra aşırı yiyecek tüketme ile kendini gösteren, yineleyen gece yemek yeme ataklarıdır.)
- Tanımlanmamış Beslenme ve Yeme Bozukluğu (klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya ya da işlevsellik alanlarında düşmeye neden olan ancak beslenme ve yeme bozuklukları tanı kümesinde herhangi birinin tanısı için tanı ölçütlerini tam karşılamayan bir kategoridir.)
Yeme bozukluklarının günlük yaşama bir çok olumsuz etkisi bulunmaktadır, çok fazla olumsuz durum ve hastalığa neden olur. Kas erimesine, kırılgan kemiklere, saç dökülmesine, adet döneminin olmamasına veya güç kaybına neden olabilir. Yetersiz beslenen bir vücut ayrıca enfeksiyonlara karşı kendini daha az savunabilir. Sürekli kusma dişlere ve yemek borusuna zarar verebilir. Yeme bozuklukları, özellikle anoreksiya nevroza ölümcül olabilmektedir. Aşırı yemek yiyen kilolu kişilerde ise eklem ağrısı, yüksek tansiyon veya şeker hastalığı görülebilmektedir.
Ayrıca depresyon da bir yeme bozukluğuna eşlik edebilmektedir. Aşırı ruh hali değişimleri ,sık sık aynaya bakmak, beslenme ya da yemek ortamlarında sosyalleşmeden kaçınmak kiloya, gıdaya, kaloriye, gıdanın besin içeriğine aşırı odaklı olmak, yalnız yemek yemek veya yiyecekleri saklamak, öğün atlamak, yoğun kilo alma korkusu, bozuk beden algısı gibi birçok duygusal belirtisi açısından da yaşamı olumsuz etkilemektedir.
Yeme bozukluklarının tedavisi konusuna gelecek olursak ise psikiyatri ve uzman psikolog öncülüğünde, hastalığın durumuna göre iç hastalıkları ve diğer tıbbi dallar ile iş birliğine geçilerek sürdürülür. Bilişsel davranışçı terapi yeme bozukluklarının tedavisinde iyi sonuçlar gösteren yöntemlerden biridir. Yeme bozukluğu tedavisi zaman alan bir tedavidir.
Kaynakça :
- Lale Gönenir Erbay, Yüksel Seçkin Güncel Gastroenteroloji 20 (4), 473-477, 2016
- Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi 6 (3), 433-448, 2021
- Altınbaş Üniversitesi/Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2023
- Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2020
Buse Dağlı
Uşak Üniversitesi Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Bölümü
2. Sınıf Temsilcisi
