Gebelikte Anemi
Merhabalar, ben Buse Nur Ablay.
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre dünya çapında hamile kadınların %40’ı, Türkiye’de ise %30’u anemiktir. Hazırsanız gebelikte kadınları etkileyen ciddi bir küresel halk sağlığı sorunu olan anemi hakkında merak edilenlere cevap bulalım!
Gebelikte Anemi Nedir?
Gebelikte hemoglobin (Hb) konsantrasyonunun 11 g/dl’den düşük olması “anemi” olarak tanımlanmaktır. Hamilelik sırasında vücut, büyüyen fetüsü desteklemek için %20-30 daha fazla kan üretir. Bu artış kandaki kırmızı kan hücrelerinin miktarını düşürür, daha fazla kırmızı kan hücresi için de ekstra demire ihtiyaç vardır. Gebelik döneminde artan demir gereksiniminin beslenme ile karşılanamaması, kan kaybı, parazitler ve sindirim sistemi bozuklukları nedeniyle günlük beslenmedeki demirin emilememesi ve bu emilimi güçleştiren etkenlerin bulunması gibi nedenlere bağlı olarak gebelerde demir eksikliği anemisi görülmektedir.
Gebelikte Aneminin Belirtileri
- Sürekli yorgunluk ve halsizlik
- Soluk cilt, dudaklar ve tırnak yatakları
- Baş dönmesi, göz kararması
- Çarpıntı ve nefes darlığı
- Dikkat dağınıklığı ve unutkanlık
- Baş ağrısı ve kulak çınlaması
- Tırnakların kırılgan hale gelmesi
Gebelikte Aneminin Anne ve Bebek Üzerindeki Etkileri
Hamile olmayan çoğu insanın günde ortalama 18 mg demire ihtiyacı vardır. Hamilelik sırasında ise <27 mg olarak değişkenlik gösterebilir. Bu artan demir ihtiyacı karşılanmadığı takdirde vücudun ürettiği anne sütü miktarı azalabilir. Anemi ayrıca şu riskleri de arttırabilir:
- Anne için:
o Halsizlik, baş dönmesi ve bayılma riski
o Kalp yetmezliği ve doğum sırasında komplikasyon riskinde artış
o Doğum sonrası iyileşme sürecinin uzaması
- Bebek için:
o Düşük doğum ağırlığı ve prematüre doğum riski
o Zeka ve gelişim geriliği
o Doğum sonrası enfeksiyon riskinde artış
Gebelikte Anemiden Korunma Yolları
Anemiyi önlemek ve sağlıklı bir gebelik süreci geçirmek için şu adımları takip edebilirsiniz:
- Demir Açısından Zengin Besinler Tüketilmeli: Kırmızı et, tavuk, balık, kuru baklagiller, ıspanak ve ceviz gibi besinler demir açısından zengindir.
- C Vitamini Alımını Artırılmalı: C vitamini, demirin emilimini artırır. Portakal, çilek, domates ve biber gibi besinleri tüketmek faydalıdır. Ayrıca kuru meyveler (kayısı, üzüm), pekmez, yumurta da demir emilimini arttıran besinler arasındadır.
- Demir Emilimini Azaltan Besinlerin Tüketimini Sınırlayın: Yemeklerle birlikte veya yemeklerden hemen sonra tükettiğiniz bazı besinler demir emilimini azaltır. Örneğin; kahve, siyah çay, soya ve yer fıstığı gibi yağlı tohumlar. Bunların dışında kepek ve kepekli tahılların da demir mineralinin emilimini aksattığı bilinmektedir. Demir bakımından zengin yiyecek ve içecekleri tüketirken soya içeriklerden de uzak durmanız gerekir. Çeşitli maden sularında bulunan kalsiyum tuzları demir emilimini azalttığı için bu ürünler de dikkatli tüketilmelidir.
- Folik Asit ve B12 Alımına Dikkat Edilmeli: Yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, pazı, kara lahana), tam tahıllar ve süt ürünleri folik asit ve B12 açısından zengin kaynaklardır.
- Doktor Kontrollerini Aksatılmamalı: Gebelik sürecinde düzenli kan testleri yaptırarak anemi riskini kontrol altında tutabilirsiniz.
- Gerekirse Takviye Kullanımı: Doktorunuzun önerisi doğrultusunda demir, folik asit veya B12 vitamini takviyeleri kullanabilirsiniz.
Sonuç olarak gebelik sürecinde anemi, erken teşhis edildiğinde kolayca yönetilebilen bir durumdur. Dengeli beslenme, düzenli doktor kontrolleri ve gerekli takviyelerle bu durumu önleyebilir veya hafifletebilirsiniz.
KAYNAKÇA
1- Sarıoğlu E, Özcan H. Anemide Gebelik Sonuçları ve Bakım. Sağlık Akademisi Dergisi 2022; 9(4): 351-358
2- Güleç ÜK, Özgünen FT, Evrüke İC, Demir SC. Gebelikte Anemi. aktd. Eylül 2013;22(3):300-316.
3- Çıtıl R, Yakıştıran Barut S, Eğri M, Önder Y. Devlet Hastanesine Başvuran Gebelerde Anemi Görülme Sıklığı ve Etkileyen Faktörler. J Contemp Med. Ağustos 2014;4(2):76-83.
4- Zijp IM, Korver O, Tijburg LB. Effect of tea and other dietary factors on iron absorption. Crit Rev Food Sci Nutr. 2000 Sep;40(5):371-98.
Buse Nur Ablay
İstanbul Atlas Üniversitesi Ebelik Bölümü
4. Sınıf Temsilcisi
