Alzheimer ve Demans nedir? Yaygın türleri nelerdir?
Demans en çok yaşlı yetişkinlerde(65-85 yaş ve üstü) görülen, hafızanın, davranışın ve günlük işlevlerin bozulmasına sebep olan, halk arasında “bunama” olarak adlandırılan ve farklı hastalıklara da sebep olan bir rahatsızlıktır. Demans hastalığında, normal yaşlanmada ki alanlarda beklenilenin aksine bir bozulma olur. Bu alanlar; hafıza, dil, yargı, yönelim, akıl yürütme, karar verme gibi birçok alanda bozulmalar meydana gelebilir. Hatta hastalığın şiddeti artarsa ilerleyici ve ölümcül olabilir.
Yaygın Demans Türleri Nelerdir?
- Alzheimer demans
- Vasküler demans
- Lewy cisimcikli demans
- Frontotemporal demans
Alzheimer Demans; Hastalarda, en çok beynin düşünme, hafıza ve dil bölümlerini etkiler. En önemli belirtisi hafızada, sürekli olarak unutkanlık görülmesidir. Sebebi bilinmeyen bu dejeneratif hastalık erkeklerden daha çok kadınlarda görülür. Özellikle beynin Hipokampüs, Amigdala, Frontal Lob ve Temporal Lobları etkilenir. Genel olarak üç evreden oluşur.
Vasküler Demans; Hastalarda farklı beyin bölgelerine kan ulaşımının bozulmasına neden olacak küçük inmelerdir. Daha çok amaç belirleme, başlatma, planlama, organize etme becerilerinde bozukluk görülür.
Lewy Cisimcikli Demans; Hastalarda dikkat, görsel yapılandırma, görsel uzamsal ve motor becerilerde bozulmalar görülür. Alzheimer hastalarına göre Lewy cisimcikli demans yaşayanların hafızaları daha iyidir.
Frontotemporal demans; Hastalarda beynin frontal ve temporal alanlarda sinir hücrelerinin parçalanması sonucu oluşan bir hastalıktır. Daha çok davranış ve dil ile ilgili alanlarda bozulmalar görülür.
Demans’ın Tedavisine Bakacak Olursak;
Tüm demans türlerinin kesin bir tedavisi yoktur. Bunun dışında ilaç tedavisi vardır fakat ilaçlar gidişatı yavaşlatır bu yüzden hastalığa neden olan şeyi tedavi edemez. Sadece risk faktörlerine ve önleme stratejilerine odaklanılmaktadır.
Risk Faktörleri Nelerdir?
- Stres
- Depresyon
- 40 yaşından sonra anne olmak
- Alkol kullanmak
- Genler ve yaş faktörü de risklerin arasında yer almaktadır.
Önleme Stratejileri Nelerdir?
- Aktif Yaşam
- Zihni farklı etkinliklerle ve görevlerle meşgul etmek
- Düzenli Egzersiz
- Diğer hastalıkların takibi
- Hastanın bulunduğu yer ve zamanı unutmasını engellemek için saat ve takvimler kullanması gibi yöntemler bulunmaktadır.
Peki Demans Hastalığına sahip olduğunuzu Nasıl Anlarsınız?
- Günlük olarak yaptığınız ve yapmanız gereken işleri sık sık unutuyorsanız,
- Eşyalarınızı sık sık kaybediyorsanız,
- Her gün gittiğiniz bir sokağı bulmada sık sık zorluk çekiyorsanız,
- Yakın çevrenizdeki kişileri sık sık unutuyorsanız,
- Basit hesaplamalarda sık sık zorluk çekiyorsanız,
- Kişiliğinizde önceden olduğundan daha fazla sinirli, inatçı ve huysuzluk gibi şikayetleriniz bulunuyorsa,
Ve bu belirtilerin en az beşi günlük hayatınızda ki işlevselliğinizi etkiliyorsa demans şüphesi taşıyabilirsiniz. Bu durumda bir psikiyatriste ya da uzman psikoloğa başvurabilirsiniz.
Şerife OKUR
Ufuk Üniversitesi Psikoloji 3. Sınıf
Linkedln: https://www.linkedin.com/in/%C5%9Ferife-okur-557701260
