Merhabalar
Günümüzde yaygınlaşan ve doğru uygulandığında hastalıkların tedavisinde ve kişinin yaşam kalitesinin arttırılmasında fayda sağlayan Bariatrik Cerrahi hakkında bilgilendirici bir yazıyı sizler için hazırladım. Keyifli okumalar…
Bariatrik yunanca bir kelime olup, kelime anlamı “ağırlık tedavisi”dir. Bariatrik cerrahi morbid obez bireylerde; diyet ve egzersizin yetersiz kalması durumunda obezite tedavisinde önem kazanmıştır. Kilo kaybı sağlamasının yanında tip 2 diyabet, metabolik sendrom, kardiyovasküler hastalıklar gibi metabolik hastalıklar üzerinde sağladığı iyileştirici etkilerle aslında “Metabolik Cerrahi” olarak adlandırılır. Bariatrik cerrahide multidisipliner bir ekip çalışması ile hastaların cerrahi öncesi ve sonrasında ömür boyu beslenme ve klinik durumunun izlenmesi gerekmektedir.
Bariatrik Cerrahi Uygulanması İçin ;
Hastanın 18-60 yaş aralığında olması,
Hastanın BKİ> 40 kg/m² veya BKİ 35-40 kg/m² olup hastada Tip 2 diyabet gibi metabolik bozukluklar, solunum ve kalple ilgili sorunlar, hipertansiyon, uyku apnesi, ciddi eklem hastalığı, obezite ile ilişkili psikolojik sorunlardan en az ikisinin var olması,
Hastada cerrahi tedaviye karar vermeden önce obezitenin en az 2 yıldır var olması,
Hastanın 6 ay ile 2 yıl arasında diyetisyenle birlikte kilo kaybı için çabalamış ancak başaramamış olması,
Hastada hormonal hastalıkların bulunmaması,
Hastanın alkol ve ilaç bağımlılığının olmaması gerekmektedir.
Bariatrik Cerrahi Yöntemleri Nelerdir?
Ayarlanabilir Gastrik Bant
Operasyonda 30-39 cm³ mide poşu oluşturulur. Mide ve bağırsak hala işlevlidir ve beslenme yetersizlikleri düşüktür.
Roux en-Y Gastrik Bant(RYGB)
Operasyon sonucunda mide ve bağırsağın bir kısmı işlevsiz kalmaktadır. Emilimi engelleyen ve kısıtlayıcı bir yöntemdir. Hastalarda demir, B12 vitamini, folik asit ve D vitamini eksikliği görülmektedir.
Sleeve Gastrektomi
Operasyonla midenin hacmi %80-90’ı kadar küçültülür. Midenin hacmi küçüldüğü için tüketilebilen besin miktarı azalır. Midenin çıkarılan kısmından salgılanan açlık hormonu ghrelin etkisi kaybolur. Bu yüzden iştah azalır, tokluk hissi uzun sürer. Dikiş hattında kaçak olma riski bulunmaktadır. B12 vitamin yetersizliği görülebilir.
Biliopankreatik Diversiyon
Duedenum ve jejenum tamamen işlevsiz kalır. RYGB’ye göre daha fazla besin tüketimi olmasına karşın emilim yetersizdir. Genel olarak anemi, protein malnütrisyonu, yağ ve yağda eriyen vitamin emilim bozukluğu mevcuttur.
Duodenal Switch Yöntemi
Hem sleeve gastrektomi hem de gastrik bypass niteliklerini birleştiren cerrahi bir operasyondur. Kısıtlayıcı ve emilimi engelleyen bir yöntemdir. Mide yaklaşık 120-180 cm³’dür. Yağ malabsorbsiyonu oluşan en önemli komplikasyondur. Yağ ve yağda eriyen vitaminlerin (A, D, E, K) malabsorbsiyonu çok fazladır.
Operasyon Öncesi Beslenme Nasıl Olur?
Bariatrik cerrahi adayları ameliyat öncesi eğitim sürecinden geçmelidir. Hasta ameliyat sonrası sağlıklı beslenmeyi benimseyerek uzun vadede başarılı olacağını bilmeli ve ameliyat sorumluluğunu almalıdır.
Ameliyat öncesi ağırlık kaybı sağlanması, ameliyat sonrasında kilo kaybında artış ve kaybedilen kilonun korunmasını sağlar. Yapılan araştırmalar ameliyat öncesinde 1 ila 8 haftalık uygulanan enerji kısıtlı diyetle, hedef ağırlık kaybının %5’i ya da toplam vücut ağırlığının %10’unun kaybı sağlandığında; kan glikozu, viseral yağlanma ve inflamasyonda azalma sağlandığı ve ameliyat sürecinin kolaylaştığı bildirilmiştir.
Operasyon Sonrası Beslenme Nasıl Olur?
Ameliyat sonrasında beslenme ile doku iyileşmesi, ağırlık kaybı sırasında kas kitlesinin korunumu, beslenme ile gelişebilecek reflü, erken doygunluk ve dumping sendromunun önlenmesi amaçlanmaktadır. Cerrahi sonrası Berrak Sıvı Diyeti, Tam Sıvı Diyeti, Püre Diyeti, Katı diyeti olmak üzere çok aşamalı beslenme planlanır.
Operasyon Sonrası Genel Beslenme Önerileri;
-Besinler iyi çiğnenmeli küçük hacimde olmalıdır.
-Az az sık sık beslenme önerilmektedir.
-Proteinler tercihen karbonhidrat ve yağlardan önce yenmelidir.
-Kafein alkol ve karbonatlı içeceklerin tüketiminden sakınılmalıdır.
-Yiyecekler kuru, yapışkan, çok lifli yapıda ise tüketilmemelidir.
-Yiyecek ve içecekler bir arada tüketilmemelidir.
-Dumping sendromuna (titreme, terleme, hızlı kalp atışı, baş dönmesi ile karakterize) neden olan yüksek basit şeker tüketiminden kaçınılmalıdır. Tatlılar, şeker, çikolata, kek kurabiye, dondurma, bal, reçel gibi basit şeker içeren besinler hastanın diyetinden tamamen çıkarılmalıdır.
-Diyetin kompleks karbonhidrat, posa ve protein içeriği yüksek olmalıdır.
-Fazla miktarda doymuş yağ içeren, yağda kızartılmış besinler tüketilmemelidir.
-Sebze ve meyve porsiyonları küçük tutulmalıdır.
-Doygunluk hissedildiğinde yeme içme sonlandırılmalıdır.
Berfin Nisa Fındık
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi-Beslenme ve Diyetetik-4. Sınıf
