Bir Eczacıyla Yıldızlara Yolculuk: 9 Yıldızlı Eczacılık

Bir Eczacıyla Yıldızlara Yolculuk: 9 Yıldızlı Eczacılık

Yıldız sembolü, genellikle kalite, yetenek, başarı veya mükemmelliği ifade etmek için kullanılır. Bugün iyi bir otele gitmek istediğinizde bile müşterilerine mümkün olan en iyi konaklama ve tatil deneyimini sunabildiğini kanıtlamış işletmelerin 5 yıldızlı olarak nitelendirilmesi müşteriye kalite ve güven duygusu verir. Peki sağlık gibi vazgeçilmez bir alanda, bir eczacının 9 yıldızlı olarak nitelendirilmesi hastaya farmasötik bakım, bilgi ve danışmanlık hizmetleri açısından nasıl bir güven duygusu verir? Eczacılık fakültesi eğitimi boyunca öğrenciler olarak biz bu yıldızlara ulaşabilmek ve donanımlarımızla insanlara o güveni verebilmek için bir yolculuğa çıkıyoruz, yol boyunca öğreniyoruz ve donanımlı 9 yıldızlı eczacılar olabilmek için elimizden geleni yapıyoruz. Peki nedir bu yıldızlar? Nasıl ortaya çıktı, bunlara bakalım. .

“9 yıldızlı eczacı” ifadesi, genelde eczacılık alanında üstün başarı göstermiş veya belirli bir standardı karşılayan eczacıları tanımlamak için kullanılan bir ifadedir. Bu ifade, eczacının profesyonel yeteneklerini, başarılarını, eczacının bilgisini, hizmet kalitesini veya başka bir ölçütü temsil edebilir.

Etkili bir sağlık üyesi olabilmek için eczacıların birçok farklı işlevi üstlenmelerini sağlayacak becerilere ve tutumlara ihtiyaçları vardır. İlk olarak Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından, her eczacının yerine getirmesi gereken rolleri detaylandıran ‘Yedi yıldızlı eczacı’ kavramı tanıtıldı. ‘Yedi yıldızlı eczacı’, hastalara çok yüksek kalitede farmasötik bakım sağlamak için eczacılara ölçütler belirleme açısından dönüm noktası niteliğinde bir kavramdı ve şu rolleri kapsıyordu: Hasta bakıcı, karar verici, iletişimci, yönetici, yaşam boyu öğrenen, öğretmen ve lider. Daha sonra bu kavramlara iki yenisi daha eklenerek 9 yıldız tamamlanmış oldu. Araştırmacı ve girişimci rolleri bu sonradan eklenen iki kavramı kapsar. Bu yıldızları inceleyelim.

1) Bakım Veren Olarak Eczacı

Bakım veren eczacılar, hastaların sağlık bakımını yöneten, ilaç tedavilerini optimize eden ve sağlıkla ilgili danışmanlık hizmetleri sunan eczacılardır. Eczacılar en yüksek kalitede bakım hizmetleri sağlamalı ve uygulamalarını sağlık sistemi ve diğer sağlık profesyonelleriyle bütünleşmiş ve sürekli olarak sürdürmelidir.

Örnek: Diyabet hastası olan bir kişi eczacıya danışır. Eczacı, hastanın ilaç tedavisiyle birlikte yaşam tarzı değişikliklerini de dikkate alarak farmasötik bakım sunar. Hastayla bir ilişki kurarak, onun diyabet yönetimi hakkındaki bilgilerini değerlendirir ve kişiselleştirilmiş bir bakım planı oluşturur. Eczacı, hastaya doğru ilaçları seçme konusunda rehberlik eder ve ilaçların kullanımı hakkında detaylı bilgi verir. Ayrıca, hastanın kan şekeri düzeylerini izlemesi ve gerekirse ilaç dozajlarını ayarlaması gerektiğini vurgular. Eczacı, hastanın yan etkileri tanıması ve nasıl başa çıkabileceği konusunda da eğitim verir. Farmasötik bakım süreci devam ederken, eczacı hastayla düzenli olarak iletişim halinde olur. Hastanın kan şekeri düzeylerini ve genel sağlık durumunu takip eder. Gerekli durumlarda, eczacı ilaç dozajlarını yeniden değerlendirir veya başka bir sağlık uzmanına yönlendirme yapabilir. Bu örnekte, eczacı farmasötik bakım prensiplerini uygulayarak hastanın ilaç tedavisini optimize etmeyi amaçlar. Hastanın sağlık sonuçlarını izlemek ve olası sorunları tespit etmek için iş birliği yapar. Böylece hastanın diyabet yönetimindeki başarısını artırmaya yardımcı olur.

2) Karar Veren Olarak Eczacı

Eczacının işinin temeli, kaynakların (ör. personel, ilaçlar, kimyasallar, ekipman, prosedürler ve uygulamalar) uygun, etkili, güvenli ve uygun maliyetli kullanımına ilişkin alınan veya alınan doğru kararlar etrafında dönmelidir. Eczacılar ayrıca hem yerel hem de ulusal düzeylerde ilaç politikasının belirlenmesinde önemli bir rol oynamalıdır. Bu nedenle eczacı, verileri ve bilgileri değerlendirme, sentezleme ve en uygun hareket tarzına karar verme yeteneğine sahip olmalıdır.

Örnek: Bir eczacı, iki farklı ilacın benzer etki mekanizmaları olduğunu fark eder. Hastanın tıbbi geçmişini ve mevcut durumunu değerlendirerek, hangi ilacın daha uygun olduğuna karar vermek zorundadır. Eczacı, ilaçların etkinlik, güvenlik, yan etkiler ve hastanın bireysel durumuna uygunluğunu dikkate alarak en iyi kararı vermeye çalışır. Sonunda, hastanın sağlık durumu, ilaç etkileşimleri ve dozaj ayarlamaları gibi faktörleri göz önünde bulundurarak uygun olan ilacı seçer ve hastaya tavsiye eder.

Bu örnekte, eczacı benzer etkisi olan iki ilaç arasında bir seçim yapmak zorundadır. Hastanın ihtiyaçlarını ve sağlık durumunu dikkate alarak, verileri değerlendirir ve en uygun kararı verir.

3) İletişimci olarak Eczacı

Eczacı; hekimler, hasta ve diğer sağlık profesyonelleri arasında bir iletişim kurar. Diğer sağlık profesyonelleri ve toplum üyeleri ile iletişim kurarken son güncellemeler ile tüm farmasötikler hakkında eksiksiz bilgiye sahip olmalı ve kendinden emin olmalıdır. Eczacıların etkili hasta iletişim becerilerine sahip olması gerekir ve bu, hastanın problemini ve gereksinimlerini tanımlayarak, hastanın yaşam kalitesini güvence altına alarak topluma daha iyi farmasötik bakım sağlamasına yardımcı olabilir. Geçtiğimiz günlerde eczanede ilk stajımı yapmaya başladım. Kalfamız eczane telefonlarını bana açtırıyordu. Yaşlı bir hasta telefondan reçete numarasını söylüyordu, o x diyordu ben 1 anlıyordum sürekli, sonra sinirlendi bağırdı ve yüzüme telefonu kapattı. Bu benim modumu düşüren bir şey olmadı tabi ki aksine sonradan anlatabileceğim komik bir anıydı benim için. Hatta o amca eczaneye geldiğinde benimle gülerek x kızımız diye dalga geçmişti. Hasta memnuniyeti açısından da bu yıldızımızın önemini benim bu anımla somutlaştırdık. Siz hastaları doğru anlayın 🙂

4) Yönetici Olarak Eczacı

Eczacılar, insan gücü, fiziksel ve finansal kaynakları içeren doğal ve ticari kaynakları yönetebilme becerisine sahip olmalıdır. İlaç etiketi bilgilerini yönetmek, ilaçların kalitesini sağlamak ve hasta bakımı faaliyetlerinde klinik yetkinliği ve işlevi sürdürmek için daha fazla sorumluluk üstlenmelidir. Örneğin, eczacı, depodaki ilaç stoklarını yönetirken, ilaçların son kullanma tarihlerini izler ve düzenli olarak envanter kontrolü yapar. Bu şekilde, ilaçların güvenli ve etkili bir şekilde kullanılabileceğinden emin olur.

5) Hayat Boyunca Öğrenen Olarak Eczacı

Yaşam boyu öğrenme kavramı eczacılık fakültesine devam ederken başlamalı ve eczacının kariyeri boyunca desteklenmelidir. Eczacılar, ilaç tedavisi yönetimi ile ilgili konularda güncel eğilimlere ayak uydurmak için bilgi ve becerilerini düzenli olarak güncellemektedir.

Örneğin bir eczacı olan Selim, eczacılık fakültesinden mezun olduktan sonra kariyerine başlar. İlk işine başladığında, güncel tıbbi bilgileri ve ilaç tedavisi yönetimi hakkındaki en son gelişmeleri takip etmek için sürekli olarak mesleki gelişim programlarına katılır. Birkaç yıl sonra, Selim, bir seminerde yeni bir ilaç tedavisi yöntemi hakkında bilgi edinir. Bu yöntem, bir hastalığın tedavisinde kullanılan geleneksel tedavi yöntemlerine alternatif bir yaklaşım sunmaktadır. Selim, bu konuda daha fazla bilgi edinmek ve yetkinliklerini geliştirmek için ilgili kurslara katılmaya karar verir. Daha sonra, Selim’in eczanesine bir hastalıkla ilgili yeni bir ilaç tanıtılır. Bu ilaç, sadece belirli bir genetik profili olan hastalar için etkili olduğu bilinen bir tedavi yöntemidir. Selim, bu konuda uzman bir farmakogenetik seminere katılır ve ilgili testleri ve analizleri nasıl uygulayacağını öğrenir. Böylece, hastalarına daha iyi tedavi seçenekleri sunabilir ve ilaç tedavisi yönetimini daha kişiselleştirerek etkinlik ve güvenilirliği artırabilir.

6) Öğretici Olarak Eczacı

Eczacının sorumluluklarından biri, gelecek nesil eczacılara yardımcı olmaktır. Aynı zamanda hastaları ilaçların doğru ve sorumlu kullanımı ve iyi yaşam tavsiyelerinin uygulanması konusunda bilgilendirir. Bir öğrenciyken bile ilkokullara mesleğinizi öğretici etkinlikler düzenleyerek onlarla oyunlar oynayabilir, eczacılıkla ilgili merak duygusu uyandırabilirsiniz. İkinci sınıfta Doğu’da köy okuluna gidip çocuklarla öğretici etkinlikler yapmıştık arkadaşlarımla. Onlar öğrenmeye aç siz ise orada öğreticileri oluyorsunuz. Yine staj yaptığım sıralarda eczaneye hastane randevusu almayı bilmeyen bir hasta gelmişti ve düzenli olarak da sadece randevu aldırtmaya gelen hastalar vardı. Ona randevu aldım ayrıca hastaneye nasıl gideceğini de bilmiyordu güzelce araştırarak bir kâğıda yazdım. Ve nasıl randevu alınacağını öğrettim. Bu ilk kez staj yapan tecrübesiz ben için yardımcı olmanın verdiği mükemmel bir tatmin duygusuydu. Öğrenmek ve öğretmek bu mesleğin inanılmaz bir parçası.

7) Lider Olarak Eczacı

Etkili eczane liderleri, yüksek kaliteli hasta bakımı, iyileştirilmiş ilaç güvenliği ve maksimum üretkenlik ile karakterize edilen yüksek performanslı eczane uygulamalarını gösterme ve oluşturma konusunda uzmandır. Örneğin, bir eczacı lider, eczanede ilaç hatalarını önlemek ve ilaç güvenliğini artırmak için bir dizi iyileştirme önlemi alabilir. İlaç depolama ve dağıtım süreçlerini gözden geçirebilir ve daha iyi bir envanter yönetimi sağlayacak otomatik sistemler kullanabilir. Ayrıca, eczane personeline düzenli eğitimler ve bilgilendirme toplantıları düzenleyerek ilaç güvenliği konusunda farkındalığı artırabilir.

8) Araştırmacı Olarak Eczacı

İlaçların geliştirilmesi, akılcı ilaç tedavisi ve yeni müstahzarların keşfi ile ilgili eczacılar, klinik öncesi çalışmalardan klinik araştırmalara kadar biyomedikal araştırmaların tüm yönlerinde hayati rollere sahiptir. Ayrıca, eczacı araştırmacılar toplum eczacılığı alanında da çalışmalar yapabilirler. Örneğin, belirli bir bölgedeki ilaç kullanım alışkanlıklarını ve sağlık sonuçlarını değerlendirmek amacıyla bir yerel projeyi yönetebilirler. Bu projede, eczacılar, ilaçlarının doğru ve etkili bir şekilde kullanılmasını sağlamak için hastalarla etkileşime geçebilirler. Aynı zamanda, bu veriler daha geniş çaplı araştırmalar için temel oluşturabilir ve toplum sağlığının iyileştirilmesine katkıda bulunabilir. Eczacı araştırmacılar, ilaçların yan etkilerini veya etkinliğini değerlendiren farmakovijilans çalışmalarında da yer alabilirler. Yeni bir ilaç piyasaya sürüldüğünde, eczacılar hastaların ilaçlarla ilgili deneyimlerini izleyebilir, yan etkileri rapor edebilir ve bu bilgileri ilgili sağlık otoriteleriyle paylaşabilir. Bu, ilaç güvenliği ve kalitesinin artırılmasına katkıda bulunan önemli bir araştırma ve gözetim faaliyetidir.

9) Girişimci Olarak Eczacı

Bir girişimci, bilgi sahibi olduğu sektördeki karşılanmamış olan müşteri istekleri, pazara sunulmamış tüketici ihtiyaçlarını görerek fırsat oluşturan, sektöre ve kendisine yasal sınırlar çerçevesinde optimum fayda sağlayabilecek kararlar verebilme özelliklerine sahip bireylere denir. Girişimci dünyaya farklı açıdan bakan, hayırın anlamını ‘daha iyi bir yol bul’ olarak değerlendiren kişidir. Girişimciliğe toplumda değer kazandıran şey, girişimcilerin maddi ve manevi statüsünü yükselten şey, para kazanmak değil ekonomik ve sektörel bir değer yaratmaktır. Girişimci için kendine güven ve bilgi ise en büyük silah olmalıdır. Gelelim eczacılıkta girişimciliğe. Pharmapreneur girişimci eczacı anlamına gelir. Eczacı girişimci olmalıdır, kendi alanıyla ilgili farklı çözümleri arayıp getirmelidir. Eczanelerde kullandığımız önemli yazılım ve uygulamaların da bir eczacı tarafından geliştirildiğini düşünürsek geçmiş yıllarla kıyasladığımızda Pharmapreneur kavramının emekleme dönemini çoktan geçtiğini düşünüyorum. Pharmapreneur kimdir?

Uygun farmasötik bilimler bilgisine sahip olan ve bunları uygulayandır, eczacının yönlendirdiği hasta bakımını gerçekleştirendir, sorunları çözen ve sağlık hizmetleri kanunları ve politikaları değiştikçe öğrenmeye devam edendir, hasta deneyimini iyileştiren ve serbest eczane işini güçlendiren yeni iş çözümleri bulandır, yeniliğe adım atandır, var olan bir şeye yeni model getirendir veya yurt dışından bir şeyi ülkemize adapte edendir, eczane içinde bir sistemi yenileştirmeye gidendir.

Katıldığım bir kongrede konuşmacılardan biri ilerde eczanelerin evlere drone larla ilaç gönderimi yapabileceğinden bahsetmişti. Aynı zamanda bir sanal gözlükle eczaneye bağlanıp sanki oradaymış gibi danışmanlık alabileceğinden. Şu an imkânsız görünüyor olabilir ama teknoloji çok hızla gelişiyor yepyeni yazılımlar ve yapay zekâ uygulamaları piyasaya tanıtılıyor. Belki birkaç sene sonra bizi büyüleyen bir bilim kurgu filmine adım atmış gibi hissedeceğiz. Bize açılan bu yeni kapılardan eczacılar ve eczacı adayları olarak içeri girecek ve bu 9.yıldızımıza da sahip çıkacağız. Yıldızlar arası sağlık yolculuğunda donanımlı bireyler olarak yetişebilmek dileğiyle…

EtkinKampüs, üniversite öğrencilerine yönelik düzenlediği etkinliklerle sadece akademik değil, aynı zamanda mesleki ve kişisel gelişimlerine katkı sağlıyor. Etkin Kampüs’ün öğrencilere sunduğu fırsatlar, onların alanlarındaki potansiyelini en üst düzeye çıkarmalarına yardımcı oluyor.
Kampüs temsilciliği hakkında detaylı bilgiye erişmek için tıklayın.
Tüm etkinliklere ulaşmak için tıklayın.

YAZAR:Sümeyye Ekinci
Atatürk Üniversitesi Eczacılık Fakültesi 3.Sınıf
Linkedln