Diş Teli vs Şeffaf Plak
- Ortodontik Tedavide Diş Telleri
Uzun yıllardır diş hekimliğinde ortodontik tedavilerde diş teli; dişlerdeki çapraşıklıkları, düzensizlikleri, orantısız çene hizalanmalarını, kapanışta yanlış konumlanan dişlerin tedavisi gibi birçok amaçla tercih edilmektedir.
İdeal bir diş teli tedavisinde, ilk olarak hastanın röntgen, fotoğraf ve diş ölçümleri alınarak bir ortodontist tarafından uygun tedavi planlanır. Daha sonra braketler dişlere yapıştırılır ve seçilen materyaldeki ark teli ağız içine yerleştirilir. Düzenli kontrollerle tel sıkılaştırılır ya da lastik gibi belirlenen yardımcı aparatlar eklenir. Tedavi sonunda diş teli çıkarılır ve dişlerin konumunu korumaya devam etmesi için retainer (pekiştirme apareyi) takılır.
- Diş Teli Çeşitleri
Metal diş telleri: Geleneksel diş telleridir. Materyalin yapısı gereği dayanıklı ve maliyet olarak uygun fiyatlıdır.
Şeffaf (seramik) diş telleri: Daha az görünmesi ve estetik beklentiyi karşılayabilmeleriyle metallere kıyasla hastalar tarafından tercih edilebilirler ancak kırılganlıkları dezavantajdır.
Lingual (içten takılan) teller: Dışarıdan bakılınca görünmemeleri estetik açısından avantajdır ancak dili rahatsız etmeleri sebebiyle hasta konforu açısından oldukça dezavantajlıdırlar.
Şeffaf plaklar (Invisalign): Çıkarılabilir olmalarıyla konfor, şeffaf olmalarıyla estetika amaca hizmet ederler. Ancak her tedavi planı için uygun değildir.
- Diş Telinin Avantajları
Etkililik: Geleneksel diş telleri, oldukça karmaşık sayılabilecek, büyük diş hareketleri gerektiren veya ciddi diş çapraşıklıkları ve derin – açık kapanışlarda sıklıkla tercih edilir. Çünkü braketler aynı zamanda diş üzerinde daha fazla kontrol sağlar.
Sürekli Etki: Diş telleri, tedavi sürecinin tamamında sürekli olarak dişlerin üzerinde bulunacağından kullanıcı tarafından takılıp çıkarılmaz ve sürekli bir etki gösterir.
- Diş Telinin Dezavantajları
Hijyen: Özellikle yemeklerden sonra braketler arasına sıkışan, biriken gıdaların uzaklaştırılması çok güç olabilir. Bireylerin iyi bir oral hijyen sağlayamaması tedavi sırasında diş çürüğü problemleriyle karşılaşmalarına sebep olur.
Estetik: Tellerin dışarıdan görünür olması bireylerde estetik kaygılara neden olabilir. Bu durum kişinin tedaviye devam etme motivasyonunu olumsuz etkileyebilir.
Konfor: Braketler sürekli ağız içinde olacağından dudak içi ve yanaklar tahriş olabilir. Aynı zamanda hasta istediği her yiyeceği; sert meyveler, kabuklu yemişler, yapışkan şekerlemeler vb tüketemez.
Sık muayene: Tedavi planına uygun olarak diş tellerinin hekim tarafından düzenli olarak sıkılaştırılması ya da yardımcı apareyler eklenmesi gereksinimi, sık aralıklarla muayene gerektirmektedir
- Ortodontik Tedavide Şeffaf Plaklar
Günümüzde diş hekimliğinde ortodontik tedavilerde şeffaf plak (invisalign) ; çarpık dişlerin düzeltilmesi, hizalanması, çenenin doğru konumlandırılması, üst-alt-çapraz ısırık sorunlarının tedavisi amaçlarıyla kullanılmaktadır. Şeffaf plaklar, daha çok geleneksel metal diş tellerinin yarattığı estetik kaygının giderilmesi amacıyla geliştirilmiş alternatiflerdir.
İdeal bir şeffaf plak tedavisinde; ortodontist tarafından yapılan muayene sonucunda ağız içi dijital olarak taranır ve diş ölçüleri alınır. Elde edilen diş ölçülerine göre bilgisayar ortamında kullanılan 3 boyutlu yazılım teknolojileriyle, plak ölçüleri düzenlenir ve dişleri kademeli olarak düzeltmeyi hedefleyen plaklar üretime hazır hale getirilir. Şeffaf plaklar medikal sınıf termoplastikten üretilir. Plaklar hasta ağzına takıldıktan sonra tedavi planına uygun periyotlarla plak setleri, her 1-2 haftada bir dişlerin yeni konumuna uyacak şekilde düzenli olarak yeni setlerle değiştirilir. Tedavi sonrası plak kullanımı sona erer.
- Şeffaf Plak Tedavisin Avantajları
Estetik: Şeffaf plaklar dışarıdan görülmezler ve özellikle takılıp çıkarılabilme özellikleri sayesinde bireylerin estetik beklentilerini büyük oranda karşılayabilirler.
Konfor: Şeffaf plakların tedavi süresi boyunca takılıp çıkarılabilmesi, kişilerin yeme – içme süresince oldukça kolaylaştırıcıdır.
Daha Az Muayne: Her plak seti 1-2 haftalık kullanım süresine uygun tasarladığından, herhangi bir komplikasyon yaşanmadıkça tedavi, plak değişim tarihine kadar muayeneye gitmeyi gerektirmez.
- Şeffaf Plakların Dezavantajları
Sınırlı Etki: Plaklar genellikle daha hafif ve orta düzey çapraşıklıkların tedavisinde tercih edilir. Daha ciddi ve büyük rotasyon gerektiren vakalarda yeterli olamayabilmektedirler.
Hasta Uyumu: Şeffaf plaklar gün içerisinde yaklaşık 20-22 saat takılmayı gerektirir ve hastanın motivasyonu bu konuda yüksek değilse tedavi süresi uzayabilir, alınan verim azalabilir.
Plak Kokusu: Plakların yemeklerden sonra yeterince temizlenmemesi, renklenme ve kötü kokuya sebep olabilmektedir.
Sonuç olarak ortodontik tedavilerde uzman hekim görüşü, hasta uyumu ve beklentileri, maliyet gibi birçok faktörün göz önünde bulundurulmasına bağlı olarak diş teli veya şeffaf plak kullanımı tercih edilebilir.
Bengü Begüm Savran
Kırıkkale Üniversitesi Diş Hekimliği Bölümü
3. Sınıf Temsilcisi
