Doğuştan Sindirim Sistemi Anomalili Çocuklarda Yutma Bozuklukları
Sindirim sistemimiz hayati fonksiyonlarımızın devamı için gerekli olan yakıtın sağlanmasından ve bu yakıtın en verimli ve en adil bir şekilde vücut organlarına dağıtılmasından sorumlu olan yaşamsal sistemimizdir.
Sindirim aslında 7 etaplı bir parkurdur ağızda çiğnemeyle yolculuğuna başlar bu yolculukta gıdanın geçtiği her bir organ kusursuz çalışmalıdır en az birinde bile bir aksaklık olursa zincirleme olarak yolculuğun bir sonraki parkurlarını etkiler ve efektif bir beslenme sağlanamaz bireyde malnütrisyona bağlı hastalıklar ve gelişme geriliği görülmesi kaçınılmaz olur.
Özofagus Atrezisi dediğimiz bir doğumsal anomali yemek borusunun devamlılığının sağlanmamasından kaynaklanan sindirimin ağızda başlayıp gıdanın mideye dahi iletilmeden parkurun daha başlangıç noktasından bitirilmemesinin imkânsız olduğu 3000 doğumda 1 görülen ve 24 saat içerisinde cerrahi müdahale gerektiren bir doğumsal anomalidir.
Biz bu yazımızda özofagus atrezisini anlatacağım, özofagus atrezisinin birlikte görüldüğü VACTERL denen zincirleme anomalilere de kısaca değineceğim;
Vertebra
Anal Atrezi
Cardivascular (Kalp Damar) Anomaliler,
Trakea Özofageal Fistül
Esophegeal Atresia (Özofagus Atrezisi)
Renal Anomaliler
Limb (İskelet sistemi) anomalileri
Özofagus Atrezisinin teşhisi için Özofagram (Yutma Filmi) yeterlidir.
Bu bebekler antenal dönemde (doğum öncesi) dönemde anne karnında aşırı sıvı birikimi(polihidroamniyos) ile belirti verir anne karnında özofagus atrezisi teşhis edilse dahi fetal cerrahi (anne karnında müdahale) imkanı yoktur bebek doğduktan sonra şu 5 belirtiyi gösterir;
- Özofagus Atrezisi Belirtileri;
1.Polihidroamniyos.
2.Doğumdan sonra, bebeğin salyasını yutamaması nedeniyle ağızdan köpüklü salya gelmesi.
3.Bebekte solunum güçlüğü,öksürme ya da boğulma atakları görülmesi.
4.Bebekte morarma (siyanoz).
5.Soluk borusu ile mide arasındaki fistül(olmaması gereken bağlantı) mideye hava dolması ve karında şişlik.
- Özofagus Atrezili Çocukların Yaşadığı Yutma Bozuklukları
1.Trakeal ve Pulmoner Aspirasyon:Bu hastalığa sahip bireylerde yemek borusu ya soluk borusuna bağlanır(Trakea Özofageal Fistül) yada yemek borusunun üst kısmı tamamen kapalı bir tünel gibi çıkmaz sokaktan farksızdır ucu kapalıdır (kör lümen poşu).Soluk borusuna bağlanırsa ilk anne sütünü emdiğinde bebeğin ciddi bir öksürük ve boğulma atağı yaşayacaktır çünkü aspire etmiş olacaktır eğer soluk borusuna ordanda akciğere kaçan süt gıda vs. uygun antibiyotiklerle tedavi edilmezse ‘ASPİRASYON PNÖMONİSİ’ denilen gıdanın akciğerine kaçmasına bağlı çok ciddi bir zatüre ile karşı karşıya kalacaktır ve bebekte ciddi hipoksiye(oksijen azlığına) yol açacaktır.Bebekte ileriki dönemde emme refleksi bu sebepten ötürü acaba beslenirsem boğulacak mıyım korkusu olacağı için beslenmede ciddi bir isteksizlik ve yutma reflekslerinde ciddi bir inhibasyon yaşanacaktır bu yetinin geri kazandırılması için ve bir Dil Konuşma Yutma Terapistinden fayda görmesi zaruri bir ihtiyaç olacaktır.
Yutma terapisti hastaya özel gerekli terapi programını titizlikle uygulayacaktır.
2.Özofagus Darlıkları(striktür):Cerrahi olarak yemek borusunun birleştirilme yerinde oluşan(anatomoz) darlıklar sebebiyle her ne kadar yutma refleksi işlese gerekli olan kas tonusu sağlanamayacağı için gıda kısmi olarak mideye iletilir tedavisi yemek borusu genişletme işlevidir ve Çocuk Cerrahı ve Yutma Terapistinin takibiyle yapılması çok önemlidir.
Özofagus Atrezisi’nin genetik bir hastalık olduğunu destekler bir veri yoktur.
Özofagus Atrezili bireyler mutlaka yukarıdaki iki önemli sorunu aşsalar dahi kesinlikle normal bir peristaltizim hareketine(gıdanın ileriye itilmesi hareketi) sahip bir yemek borusuna sahip olamayacaklardır bu sebepten ötürü besinleri iyice çiğnedikten sonra yutmaları ve püre tarzı beslenmeyi daha iyi tolere edebilirler yaş ilerledikçe normale en yakın şekilde beslenebilirler yemek borusu ergenlik dönemine kadar veya nadirde olsa ergenlik döneminden sonra darlık sorunu yaşatabilir.
Yukarıda anlattığım maddelerin hepsi iyi bir Yutma Terapisti ve Çocuk Cerrahı ile normale en yakın şekilde çocuğun yaşaması mümkündür. Ebeveynler kesinlikle kendini çaresiz hissetmemelidir.
- Kaynakça
*UZM.DYT.Fatma ILGAZ
ÖZOFAGUS ATREZİLİ ÇOCUĞUN BESLENME REHBERİ
*https://journalpedsurg.org/current-issue
Respiratory System Problems of Children with Operated Esophageal Atresia and Tracheoesophageal Fistula
Umut Berk Şahanlık
İstanbul Kent Üniversitesi Dil ve Konuşma Terapisi Bölümü
2. Sınıf Temsilcisi
