Efsaneler ve Gerçekler: İlk Yardımda Doğru Bilinen Yanlışlar
Herkese merhaba ben Elif,
İlk yardım, acil bir durumda hayat kurtarabilecek en önemli müdahalelerden biridir. Ancak ne yazık ki, ilk yardım konusunda yaygın olan fazlaca yanlış bilgi mevcut ve bu durum doğru müdahalelerin önüne geçebiliyor. Bu yazıda, ilk yardımda doğru bilinen yanlışları ve bu yanlışların yerine yapılması gereken doğru uygulamaları ele alacağız. Keyifli okumalar.
- Bayılan Kişiye Tokat Atmak veya Yüzüne Su Dökmek
Yanlış: Bayılan bir kişinin kendine gelmesi için tokat atmak veya yüzüne su dökülmesinin o kişiyi ayıltacağı düşünülür.
Doğru: Bayılma durumunda kişiyi yan yatırarak solunum yolunun açık kalmasını sağlamak, sıkı giysilerini gevşetmek ve ortamı havalandırmak yeterlidir. Sert ve sarsıcı müdahaleler kişinin durumunu daha kötüleştirebilir.
- Yanık Üzerine Yoğurt veya Diş Macunu Sürmek
Yanlış: Yanık bölgeye yoğurt, diş macunu ya da benzeri malzemeler sürülmesi gerektiği inancı yaygındır.
Doğru: Yanık bölgeye hiçbir şey sürülmemelidir. Bunun yerine yanık alanı 10-15 dakika boyunca soğuk (buzlu değil) su altında tutmak en doğru yaklaşımdır. Yoğurt ya da diş macunu gibi maddeler enfeksiyona yol açabilir.
- Kanayan Yaranın Üzerine Pamuk Koymak
Yanlış: Kanayan bir yaraya pamuk koymak kanamanın durmasını sağlayacağı düşünüldüğü için uygulanır.
Doğru: Pamuk yerine temiz bir bez ya da gazlı bez kullanılarak baskı uygulanmalıdır. Pamuk yara içine yapışarak çıkarılması zor bir hale gelebilir ve enfeksiyon riskine sebep olur.
- Kırılan Kemiklere Müdahale Etmek
Yanlış: Kırılan bir kemiği yerine oturtmaya çalışmak ya da hareket ettirmek gerektiği gibi bir düşünce vardır.
Doğru: Kırık bölgeyi hareketsiz tutmak veya uygun ilk yardımla sabitlemek önemlidir. Kemiğe yapılan yanlış müdahale, durumun kötüleşmesine ve çevre dokuların zarar görmesine neden olabilir.
- Boğulma Durumunda Kişinin Sırtına Vurmak
Yanlış: Boğulma anında kişinin sırtına vurmanın yemek borusunu temizleyeceği düşünülür.
Doğru: Heimlich manevrası uygulanmalıdır. Sırtına vurmak cisimlerin kişinin soluk borusuna daha fazla itilmesine neden olabilir.
- Burun Kanamasında Kafayı Geriye Atmak
Yanlış: Burun kanamasında kişinin kafasını geriye doğru pozisyon vermesinin kanamayı durduracağı düşünülür.
Doğru: Kafayı öne eğmek ve burun kanatlarına 5-10 dakika boyunca hafifçe baskı uygulamak gerekir. Geriye atılan kafa, kanın boğaza akmasına ve nefes borusunu tıkamasına yol açabilir.
- Kene Çıkarırken Ateş veya Alkol Kullanmak
Yanlış: Keneyi çıkarmak için üzerine alkol dökmek ya da bir ısıyla keneyi öldürmek gerektiği düşünülür.
Doğru: Keneyi vücuda daha fazla zehir salmadan çıkarmak için ince uçlu bir cımbızla dikkatlice ve dik bir şekilde çekmek gerekir. Yanlış müdahale, keneden bulaşabilecek hastalık riskini artırabilir.
- Zehirlenme Durumunda Hastayı Kusturmaya Çalışmak
Yanlış: Zehirlenme durumunda kişinin kusmasının sağlanması gerektiği düşünülür.
Doğru: Kusturma, yutulan maddenin yemek borusuna zarar vermesine yol açabilir. Zehirlenme durumlarında kişi sakinleştirilmeli ve en kısa sürede sağlık kuruluşuna götürülmelidir.
- Sara (Epilepsi) Nöbetinde Hastanın Ağzına Cisim Yerleştirmek
Yanlış: Sara nöbeti geçiren kişinin dilini ısırmaması için ağzına sert bir cisim yerleştirilmesi gerektiği düşünülür.
Doğru: Hastanın ağzına herhangi bir şey koymak, dişlere ve çene yapısına zarar verebilir ya da nefes yolunu tıkayabilir. Nöbet sırasında kişinin zarar görmesini engellemek için etrafındaki tehlikeli nesneleri uzaklaştırmak yeterlidir. Nöbet sona erdiğinde hastayı yan yatırmak gerekir.
- Zehirli Hayvan Isırıklarında Isırılan Yeri Emmek
Yanlış: Zehirli hayvan (örneğin yılan) tarafından ısırılan bölgedeki zehri ağızla emerek çıkarmanın faydalı olduğu düşünülür.
Doğru: Zehri ağızla emmek etkisiz olduğu gibi, ağızdan enfeksiyon bulaşmasına yol açabilir. Bunun yerine ısırılan bölge sabitlenmeli, hareketsiz tutulmalı ve kişi en kısa sürede hastaneye götürülmelidir.
- Donma Durumunda Sıcak Su Kullanmak
Yanlış: Donma vakalarında sıcak suya sokarak hızlıca ısıtmanın doğru olduğu sanılır.
Doğru: Donmuş bölgeler hızlı ısınma yerine yavaşça ılık su yardımıyla ısıtılmalıdır. Aksi halde ani ısı değişimi dokulara zarar verebilir.
Doğru bilinen yanlışlar, ilk yardım anında fayda sağlamak yerine zarar verebilir. Bu nedenle, ilk yardım eğitimi almak ve güvenilir kaynaklardan bilgi edinmek oldukça önemlidir. Unutmayın, doğru bir ilk yardım uygulaması hayat kurtarabilir.
Elif Nur Demirci
İstanbul Üniversitesi Hemşirelik Bölümü
3. Sınıf Temsilcisi
