Enteral Nütrisyon: Malnütrisyonlu Hastalarda Beslenme Desteği

Enteral Nütrisyon: Malnütrisyonlu Hastalarda Beslenme Desteği

 

Herkese selamlar. Ben öğrenci hemşire Hanne. Sizlere bu yazımda beslenme gereksinimini doğal yollardan sağlayamayan hastalara uygulanan “enteral nütrisyon”dan bahsetmeye çalışacağım.

Hepinize şimdiden keyifli okumalar. Öncelikle malnütrisyonun tanımına bakalım.

Yetersiz beslenme olarak da bilinen malnütrisyon, bir kişinin gıdalardan yeterli enerjiyi, proteini ve diğer besin maddelerini uzun süre boyunca alamaması sonucunda ortaya çıkar. Bu tip durumlarda beslenme desteği sağlanmalıdır.

 

Hazırsak yavaş yavaş yazımızın konusuna geçiş yapabiliriz 🙂

 

Enteral Nütrisyon Nedir?

Enteral nütrisyon; ağızdan başlayarak jejunuma kadar sistemin değişik bölgelerine; doğrudan, bir tüp ile, perkütan girişimlerle veya cerrahi yöntemle uygulanabilir. Enteral nütrisyon gastrointestinal (Gİ) sistemi fonksiyonel olan hastalarda makro ve mikro besin maddelerinin nazogastrik veya nazoenterik, gastrostomi veya jejunostomi yoluyla devamlı ya da aralıklı olarak hastaya verilmesidir. Son 20 yıldır cerrahi ve yoğun bakım hastalarında parenteral yoldan enteral yola doğru bir geçiş olmakla birlikte hangisinin daha iyi olduğuna dair tartışmalar devam etmektedir. Enteral nütrisyon daha ucuz, daha güvenli ve daha fizyolojik olması ve bağırsak bariyerini koruma özelliğiyle daha kabul edilir özelliklere sahiptir.

Enteral nütrisyonun ne olduğundan biraz bahsettik, şimdi ise endikasyonlarından ve kontrendikasyonlarından bahsedelim.

 

Enteral Nütrisyon Endikasyonları

• Nörolojik ve psikiyatrik hastalıklar (Kafa travmaları, koma, ağır depresyon, anoreksiya nervoza, muskuler distrofi),
  

• Özofagus hastalıkları (Neoplazm, striktür, yaralanma vb.),

• GİS hastalıkları (Gastrointestinal fistüller, kronik pankreatitler, kısa bağırsak sendromu, bağırsak istirahati zorunluluğu vb.),

• Organ yetmezlikleri (Karaciğer, böbrek yetmezliği),

• Preoperatif hazırlık,

• Postoperatif beslenme

 

Enteral Nütrisyon Kontrendikasyonları

• Şiddetli yanıklar

• Tam intestinal tıkanıklık

• Şiddetli enflamasyon yada ameliyat sonrası staz gibi bazı özel durumlardaki yeterisizliğe bağlı intestinal fonksiyon kaybı

• Etik açıdan değerlendirilmesi gereken olgular

• Bağırsağın tam obstrüksiyonu, malabsorbsiyon

 

Şimdi de enteral nütrisyon yöntemlerinden kısaca bahsedelim.

Enteral Nütrisyon Yolları 

• Ağız Yoluyla Enteral Beslenme: Zenginleştirilmiş Normal Gıda, Sıvılaştırılmış Normal Gıda, Lezzetlendirilmiş Elemental Gıda

• Tüple Enteral Beslenme: Nazogastrik, Nazoduodenal, Nazojejunal

• Gastrostomik Beslenme: Operatif Gastrostomi, Perkütan Endoskopik Gastrostomi,

• Jejunostomik Enteral Beslenme

 

Tüple Enteral Nütrisyonda Kullanılan Yöntemler

• Sürekli Besleme: Beslenme solüsyonunun 16-24 saat boyunca sürekli olarak infüzyon pompası ile verilmesidir.

• Döngüsel Besleme: Döngüsel besleme sürekli beslenmeye alternatif bir yöntemdir. Bu yöntem gün içinde veya gece boyu belirli zamanlarda uygulanır.

• Bolus Besleme: Aralıklı enteral nütrisyon uygulaması için başka bir alternatif yöntemdir. Enjektör ile gastrostomi tüpüne ürünün 5 ile 10 dakika sürede verilmesidir.

• Aralıklı Besleme: 300-400 cc enteral formülün gün boyunca değişik zamanlarda 30 dakikadan daha uzun bir sürede verilmesidir. Aralıklı besleme bir infüzyon pompası ile veya damla damla verilebilir.

 

Enteral Nütrisyon Yolunun Seçilmesi

• Seçilen bölge hastanın beslenmeyi tolere eden en üst fizyolojik bölge olmalı. Enteral nütrisyonda ilk tercih edilen yol eğer bir komplikasyon yoksa oral yoldur. Oral alamayan hastalarda ise ilk tercih edilen yol gastrik erişimdir.
• Oral alabilen, fakat malnütrisyon gelişmiş yada malnütrisyon gelişme riski bulunan hastalarda oral destek ürünleri ağızdan verilebilir. Malnütrisyon gelişmiş ya da malnütrisyon gelişme riski bulunan hastaların kendi beslenmelerine oral destek ürünlerinin eklenmesi hemodiyaliz hastalarında, yaşlı hastalarda, demanslı hastalarda, kronik obstrüktif akciğer hastalarında önerilmektedir. 
• Oral beslenemeyen hastalarda farklı bir seçenek gastrik yol olmalıdır. Mide boşalmasında sorun olmayan, midede obstrüksiyon yada fistül bulunmayan işlevsel bir mide varsa enteral nütrisyon gastrik olarak başlanabilir. Bazı yoğun bakım hastalarında jejunal yol da tercih edilmesine rağmen jejunum yolunun mide yoluna etkinlik olarak bir üstünlüğü gösterilmemiştir.

 

Enteral Nütrisyon Uygulanan Hastada Hemşirelik Bakımı

• Biz hemşireler nütrisyon ekibinde yer alan hekime ve diyetisyen ile beraber hastaların nütrisyonel değerlendirilmesi, tedavinin başlanması, sürdürülmesi ve sonlandırılması sürecinde görev alıyoruz.                                            
• Enteral beslenme tüplerini kırılma, tıkanma, çatlama, yerinden çıkma, bükülme, ciltte irritasyon, enfeksiyon yönünden takip etmemiz ve bunların önlenmesine yönelik uygun hemşirelik girişimlerini uygulamamız gerekir.
• Beslenme ürünlerinin saklanması, uygulanması ve uygulama süresi hakkında klinikteki
• çalışanlara, hastalara ve yakınlarına bilgi veririz ve tüm bu uygulamaları etik ilkelere uygun olarak yaparız.
• Aspirasyon riskini azaltmak için beslenme sırasında yatak başını 30 derece yükselmeliyiz.
• Beslenme sırasında diyare, abdominal distansiyon, bulantı ve kusma, huzursuzluk bulgularını iyi gözlemlememiz gerekir.
• Tüpün yerinde olup olmadığını takip etmemiz gerekir. Gastrik içeriği enjektör yardımıyla aspire edip içeriğin pH’ına bakarak bunu anlayabiliriz.
• Enfeksiyonu önlemek için gastrik rezidü kontrolünü her 4-8 saatte bir yapmalıyız. Gastrik içeriğin 100-150cc ve daha fazla geldiği durumlarda hekime bildirmemiz gerekmektedir.

 

Bu yazımda sizlere enteral nütrisyon nedir, enteral nütrisyonun endikasyonları ve kontrendikasyonları, enteral nütrisyon yolları, tüple enteral nütrisyonda kullanılan yöntemlerden, enteral nütrisyon yolunun seçilmesi ve hemşirelik bakımından bahsetmeye çalıştım. Umarım başka bir konuda yine görüşme fırsatımız olur. Bir diğer yazıda buluşana kadar görüşmek üzere. İyi okumalar, sevgi ile kalın.

Kaynakça:

1. Çekmen, N, Dikmen, E, (2014), Yoğun bakım hastalarında enteral ve parenteral nütrisyon, Toraks Cerrahisi Bülteni, s. 187-197
2. Çelebi, D, Yılmaz, E, (2019), Cerrahi hastalarda enteral ve parenteral beslenmede kanıta dayalı  uygulamalar ve hemşirelik bakımı, IGUSABDER, Cilt 6, Sayı 7, s. 714-731
3. Gürkan, A, Gülseven, B, (2013), Enteral beslenme: bakımda güncel yaklaşımlar, Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, Cilt 16, Sayı 2, s. 116-122

---

EtkinKampüs, üniversite öğrencilerine yönelik düzenlediği etkinliklerle sadece akademik değil, aynı zamanda mesleki ve kişisel gelişimlerine katkı sağlıyor. Etkin Kampüs’ün öğrencilere sunduğu  fırsatlar, onların alanlarındaki potansiyelini en üst düzeye çıkarmalarına yardımcı oluyor.
Kampüs temsilciliği hakkında detaylı bilgiye erişmek için tıklayın.
Tüm etkinliklere ulaşmak için tıklayın.
Yazı konumuzun da içerisinde yer aldığı Kongre Tadında Yoğun Bakım Hemşireliği Akademisi için tıklayın.

---

YAZAR:Hanne Kılavuz
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Hemşirelik 3. sınıf
Etkin Kampüs Hemşirelik Departmanı Blog Yöneticisi
Linkedln