Gastrointestinal Sistem Kanserlerinde Beslenme Süreci
Merhabalar! Bugün sizlere gastrointestinal sistem kanserlerinde beslenme tedavilerinden ve süreç boyunca beslenmede dikkat edilmesi gereken önemli hususlardan bahsedeceğim. Keyifli okumalar!
Öncelikle gastrointestinal sistem vücudumuzda ağız ile anüs arasında uzun tübüler bir yapı olmakla birlikte birçok organı da içine alarak, temel görevi sindirim olan ve bu sindirimi yönetip destekleyen bir sistemdir. Sistemin bu yapı ile ilişkili birçok organla birlikte çalışarak çiğneme, yutma, sindirim, emilim ve boşaltım gibi temel spesifik görevleri vardır. Pankreasın hem sindirim için ince bağırsağa sindirim enzimleri salgılarken diğer taraftan başta kan şekerini düzenleyen insülin ve glukagon olmak üzere çok sayıda hormon salgılaması sindirim ve hormonal faaliyetlerinin sindirim sisteminin diğer bölgelerinde devam ettiğinin sadece bir örneğidir.
Bunun gibi vücudumuzda son derece önemli görevleri olan organ ve yapıların kontrolsüz şekilde çoğalıp gelişmesiyle kötü huylu tümörlere yani kansere sebebiyet vererek kanserli hücrelerin dokulara zarar vermesi olasıdır. Gastrointestinal sistem kanserleri de bu şekilde olası ihtimaller sonucu ortaya çıkan kanser türleridir.En sık görülen iki tipinin özofagus ve mide kanseri olduğu bilinmektedir. Bunların yanı sıra pankreas, safra kesesi kanseri ve kolorektal kanser diğer gastrointestinal sistem kanserlerindendir.
Beslenme Destek Tedavisi
Teşhis ve tıbbi tedaviler, bireyin psikolojik durumu ve çevresel faktörün öneminin yanı sıra hastalığına bağlı olarak da bu süreçte beslenme tedavisi oldukça önemli bir yerdedir. Beslenme durumunun değerlendirilmesi ise beslenme destek tedavisinin ilk basamağıdır. Bu değerlendirmede belirlenen amaç diyetisyenin nutrisyonel desteğe başlama zamanına karar vermesine yardımcı olmaktır.
Beslenme durumunun değerlendirilmesinde anamnez, antropometrik ölçümler, spesifik besin yetersizliklerini gösteren bazı biyokimyasal parametreler kullanılmaktadır. Anamnez ile birlikte bireyin içerisinde bulunduğu hastalık sürecinin yanında beslenme alışkanlıkları, alerji ve besin intoleransı, iştahı etkileyen faktörler, son 6 aylık süre ve 2 haftadaki besin alımı sorgulanmalıdır. Antropometrik ölçümlerle vücut ağırlığı, beden kütle indeksi gibi ölçümler alınarak vücut kompozisyonu, yağ depolarının
değerlendirilmesi sağlanmaktadır. Bu değerlendirmelerin sonucunda kişiye özel bir beslenme programı oluşturulmalı ve süreçle ilgili beslenme eğitimi verilmelidir.
Araştırmalar kanser tedavisi sırasında iyi beslenen bireylerin, kansere yönelik uygulanan kemoterapi, radyoterapi, ameliyat ve biyolojik tedavi yöntemlerine bağlı gelişen birtakım yan etkilere karşı dayanıklı olduğunu göstermiştir. Fakat kanserli hastalar için sabit bir beslenme programı yoktur. Beslenme programı ya da başka bir ifadeyle uygun besinler seçerek yeterli ve dengeli beslenmenin sağlanması herkeste farklılık gösterir. Özellikle kanser başlarında beslenme, uygulanan tedavilere bağlı olarak değişiklik gösterdiği gibi kanserin türüne bağlı olarak da değişiklik gösterir.
Kanser tedavisinin her aşamasında olduğu gibi belli aşamalarda da standart bir beslenme şeklinin olmadığına değinmiştik. Fakat her ne olursa olsun kişinin ideal kilosunu koruması, tedavinin etkinliği açısından oldukça önemlidir. Kişi uygun beden kütle indeksi hesaplandıktan sonra belirli günlük enerjiye göre beslenme kapsamında mutlaka diyetisyen gözetiminde beslenmesine devam etmelidir.
Bunların dışında gastrointestinal sistem kanserleri de dahil olmak üzere klasik kanser beslenmesine genel hatlarıyla bakacak olursak;
-Besleyici değeri olmayan yüksek şeker ve yağ içeren yiyeceklerden uzak durulması gerekmektedir.
-İşlenmiş tahıl ürünleri yerine, tam tahıllı ürünlerin tercih edilmesine dikkat edilerek porsiyon kontrolü sağlanmalıdır.
-Protein alımı artırılarak, günde en az 5 porsiyon meyve ve sebze tüketilmeye özen gösterilmelidir.
-Özellikle işlenmiş ve yağlı et tüketimi minimum düzeyde ve sınırlandırmaya gidilerek tüketilmeli aynı zamanda da paketli ürünlerden uzak durulmalıdır.
-Kanser tedavisine bağlı olarak gelişebilecek kusma ve ishal şikayetleri vücuttan ekstra su kaybına sebep olacağından aynı zamanda kemoterapinin zararlı etkilerini de minimize etmek için özellikle tedavi sırasında 2 litre su içilmelidir. Çünkü yeterli miktarda su tüketimi vücutta görevini yerine getirmiş olan kemoterapi ilaçlarının bireye zarar vermeden atılmasına olanak sağlayacaktır.
-Kanserde beslenme adı altında tedavi sırasında ve sonrasında yeterli ve dengeli beslenmek; bireyin kendisini daha iyi hissetmesine, iyileşme sürecinin hızlanmasına, tedaviye bağlı oluşan komplikasyonların tolere edilmesinde ve aynı zamanda enfeksiyon riskinin azalmasına olanak sağlayacağından oldukça önemlidir.
Kanser tedavisi sırasındaki beslenme şekliniz, hayatınızın diğer dönemlerindeki beslenme alışkanlıklarınızdan çok daha önemli olması sebebiyle kanser hastası bireylerin bir diyetisyen kontrolünde beslenme programı oluşturulması ve beslenme eğitimi verilmesi gerekmektedir.
Genel hatlarıyla gastrointestinal sistem kanserleri ve beslenmesinin üzerine konuştuğumuz keyifli bir yazı olduğunu düşünüyorum. Vakit ayırıp okuduğunuz için teşekkür ederim. Sağlıklı günler!
Kaynakça;
Kanserde Tedavi & Beslenme Önerileri – Uzman Diyetisyen Emre Uzun
Spesifik Gastrointestinal Sistem Hastalıklarında Beslenme (9lib.net)
EtkinKampüs, üniversite öğrencilerine yönelik düzenlediği etkinliklerle sadece akademik değil, aynı zamanda mesleki ve kişisel gelişimlerine katkı sağlıyor. Etkin Kampüs’ün öğrencilere sunduğu fırsatlar, onların alanlarındaki potansiyelini en üst düzeye çıkarmalarına yardımcı oluyor.
Kampüs temsilciliği hakkında detaylı bilgiye erişmek için tıklayın.
Tüm etkinliklere ulaşmak için tıklayın.
Yazı konumuzun da içerisinde yer aldığı Kongre Tadında Beslenme ve Diyetetik Zirvesi için tıklayın.
YAZAR:
Esin Gelike
Gaziosmanpaşa Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik 3. Sınıf
