Kanal Tedavisi Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar
Dişlerin iç yapısında bulunan damar + sinir paketine pulpa denmektedir. Derin dentin çürükleri ya da travmalara bağlı olarak enfekte olabilen, şiddetli ağrı ya da ağrısız olarak seyredebilen bu enfeksiyonun tedavisi işlemine de kanal tedavisi denmektedir. Endodontik tedavi olarak da adlandırılan bu tedavide başrol olan kök kanalları, tipik bir dolgu veya diş kronu tedavisi gibi değildir. Diş etlerinin üzerinde görülen dişin üst kısımlarını onarma işlemlerine nazaran diş eti altında, görülmeyen köklerin uzunluğu/genişliğine bağlıdır. Bu nedenle kanal tedavisini gerçekleştirmek için özel ekipmanlar ve uzmanlık gerekir. Bu ön bilgiler çerçevesinde genel olarak kanal tedavisinin uzun, ağrılı, komplike, tehlikeli ve dişe zarar verebilecek bir tedavi olduğu görüşü yaygınlaşmıştır. Şimdi bunları inceleyelim.
1.Kanal Tedavisi Ağrılı Bir İşlem!
Tedavi sırasında işlem yapılacak diş ve çevre dokuları etkili bir şekilde uyuşturulduğundan, esasen uygulama sırasında bir ağrı hissedilmez. Kanal ağrısının yanlış anlaşılması, kanal tedavisinin kendisinden çok enfekte dişle ilgilidir.
2.Kanal Tedavisi Uzun Süreli Bir İşlem!
Tedavi süresi dişin yapısı ve kanal şekil – uzunluğuna göre değişse de, günümüzde kök – kanal genişletme sistemlerinin gelişmesiyle işlemler oldukça hızlı ve konforlu bir noktaya ulaşmış durumdadır.
3.Kanal Tedavili Dişin Ömrü Kısalır!
İyi yapılan bir kanal tedavi ve üst yapı sonrası diş ömrü kısalmaz. Evet dişin canlılığını sağlayan pulpa dokusunun enfekte olması sonucu dişten çıkarılması sonucunda, dişin kırılganlığı artar ve üst restorasyon büyük önem kazanır . Bu noktada dişe dolgu mu kron kaplama mı yapılacağının kararı dikkatle verilmelidir. Günümüzde bu noktada dijital porselen dolgu sistemi sıklıkla kullanılmaktadır.
4.Ağrıyan Her Dişe Kanal Yapılır!
Ağrıyan/çürüyen her dişe kanal tedavisi yapılmaz. Ağızdaki bakterilerden kaynaklı oluşabilecek hafif ağrılı seyreden ya da hiç ağrı yapmayan çürükler ilk etapta sadece dolgu işlemiyle tedavi edilebilir. Ancak tedavi edilmemesi durumunda bakteriler diş pulpasına kadar ilerleyerek iltihaplanmaya neden olur. Bu durumda kanal tedavisi ihtimali değerlendirilir. İltihabın çok ilerlemesi, şiddetli ağrıya sebep olmasına karşın bu kişilerde kanal tedavisi mümkün olamıyorsa dişin çekilmesi gerekebilir.
5.Tedavi Sonrası Süreç Ağrılıdır!
Dişin canlılığının sağlayıcısı olan pulpa dokusunun dişten uzaklaştırıldığı düşünülürse, aslında diş sıcak – soğuk vb. dış uyaranlardan etkilenmez. İşlem sırasında pulpanın uzaklaştırılması sonucu kök ucunda bir yara meydana gelir. Tedavi sonrası bu yara iyileşene kadar, çiğneme sırasındaki baskıyla oluşan hafif ağrılar normaldir. Fakat bunlar uzun süreli ve kalıcı ağrılar değildir.
6.Tedavi Öncesi ve Sonrası Antibiyotik Şart!
Kanal tedavisi yapılacak dişin pulpasının halen canlı olduğu durumlarda, kişinin sistemik bir hastalığı yoksa tedaviden önce antibiyotik profilaksisine gerek yoktur. Ancak kişinin kalp kapakçık problemi, organ nakli vb. nedenlere bağlı olarak bağışıklık sistemi yetersizliği ilaçları kullanıyorsa (immunsupresanlar) tedavi öncesi koruma amaçlı antibiyotik proflaksisi tercih edilir. Bu hekim tarafından verilecek bir karardır.
7.Kanallı Dişler İlerde Tekrar İltihaplanır!
Kişinin ağız hijyenin kötü olmasına bağlı olarak dişte yeni bir çürük, travmalar sonucu sert diş dokusunda kırık oluşması gibi sebeplerle kök kanallarının içine yeniden bakteri sızıntısı yaşanabilir ve tekrar enfeksiyon gelişebilir. Günümüzde gelişmiş tedavi sistemleri sayesinde iyi yapılmış bir kanal tedavisinin başarı oranı yüzde 90-95’leri bulmaktadır. Tedavi sonrasında iltihap ya da ağrı gelişimi beklenmemektedir.
8.Tedavi Başarısız Olursa Diş Çekime Gider!
Kanal tedavisi tekrarlanabilen bir işlemdir. Tedavinin başarısız olduğu durumlarda, kanal dolgusu boşaltılarak, kök kanalları tekrar şekillendirilip dezenfekte edildikten sonra tekrar doldurulabilir. Bu işleme retreatment denir. Yani iltihap tekrarlanması ya da başka sebeplerle bütünlüğü bozulan bir kanal tedavisi sonrası diş hemen çekime yollanmaz. Öncelikli olarak endodontik tedavi tekrarı değerlendirilir.
Bengü Begüm Savran
Kırıkkale Üniversitesi Diş Hekimliği Bölümü
3. Sınıf Temsilcisi
