Kanser Hastalarının Gebe Kalması: Riskler ve Önlemler
Kanser tedavisinde bugün gelinen noktayla birçok kanserde tedavide oldukça başarılı sonuçlara ulaşılabilir. Ancak özellikle genç yaşta kanserle karşı karşıya kalmış ve çocuk sahibi olmak isteyen kişiler için doğurganlığın korunması da ayrı bir önem taşır.
Modern tıp, birçok kanser hastasının başarılı bir şekilde gebelik yaşamasına olanak tanırken ya da tedavi öncesi yumurta veya sperm dondurma işlemleri yapılarak üremede kolaylık sağlarken yine de süreç birtakım riskler ve önlemler gerektirir. Kanser tanısı almış bireyler için hamilelik kararı hem fiziksel hem de duygusal olarak dikkatle ele alınması gereken bir süreçtir.
Genellikle kanser tedavisi sonrası gebelik hem anne hem de bebek için güvenlidir. Hamilelik, kanserin geri gelme riskini artırmıyor gibi görünmektedir. Yine de bazı kadınlara bebek sahibi olmaya çalışmadan önce birkaç yıl beklemeleri söylenebilir.
Riskler
- Tedavinin Üreme Sağlığına Etkisi
- Kanser tedavileri (kemoterapi, radyoterapi, cerrahi müdahaleler) üreme fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilir. Özellikle pelvik bölgeye radyoterapi veya gonadotoksik kemoterapi almak, yumurtalık rezervlerini azaltabilir.
- Gebelik Süresince Hormon Seviyeleri
- Bazı kanser türleri, hormonlara duyarlı olabilir (örneğin, meme kanseri). Gebelikte artan hormon seviyeleri, kanserin yeniden nüksetme riskini artırabilir.
- Maternal Sağlık
- Gebelik, vücutta doğal olarak artan metabolik ve kardiyovasküler yük nedeniyle fiziksel stres yaratır. Bu, kanser tedavisinden iyileşen bireyler için ekstra bir risk faktörü olabilir.
- Bebeğin Sağlığı
- Tedavi sonrası gebelik sırasında plasentaya yönelik riskler (örneğin, plasenta previa, düşük) ve doğumsal anomali riskleri, 37 haftadan önce doğum, preeklampsi, gestasyonel diyabet, fetal gelişme geriliği ile karşılaşma sıklığı normal sağlıklı popülasyona göre anlamlı şekilde fark göstermektedir.
Önlemler ve İpuçları
1.Gebelik Planlaması
- Tedavi Sonrası Süre: Kanser tedavisi sonrası gebe kalmadan önce belirli bir süre beklenmelidir. Örneğin, meme kanseri için genellikle 2-5 yıl beklemek önerilir, çünkü bu süre içinde nüks riski daha yüksektir.
- Fertilite Danışmanlığı: Tedavi öncesinde fertilite koruma yöntemleri (yumurta veya embriyo dondurma) uygulanabilir.
2.Multidisipliner Yaklaşım
- Onkolog, kadın doğum uzmanı ve pediatrist gibi uzmanların iş birliği, gebelik sürecini güvenli hale getirmek için önemlidir.
3.Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi
- Gebelik öncesinde genel sağlık durumu detaylı bir şekilde değerlendirilmelidir. Örneğin, kalp sağlığı, kan değerleri ve hormonal denge analiz edilmelidir.
4.Düzenli Takip
- Gebelik sırasında sık sık kontrol randevuları planlanmalıdır. Ultrason ve diğer tanısal testlerle fetüsün sağlığı yakından izlenir.
5.Beslenme ve Yaşam Tarzı
- Sağlıklı bir beslenme düzeni, uygun egzersiz ve stresten uzak bir yaşam tarzı, hem annenin hem de bebeğin sağlığını destekler.
Sonuç
Başarıyla tamamlanan bir kanser tedavisi sonrasında hamilelik planlanabilir. Uygun planlama ve doğru destekle mümkün olabilen bir süreçtir. Ancak bireysel riskler ve ihtiyaçlar göz önünde bulundurulmalıdır. Bu nedenle, bu kararı verirken uzman bir ekip ile çalışmak, güvenli ve sağlıklı bir hamilelik süreci için şarttır.
Fatma Beyza Varlıklı
Marmara Üniversitesi Ebelik Bölümü
3. Sınıf Temsilcisi
