Kedilerde FİV Tanı ve Tedavisi
- FIV ETİYOLOJİSİ
Hastalık etkeni “Feline Immunodeficiency Virus” yani “kedi immün yetmezlik virüsü” olan FIV, ilk olarak 1980’li yılların ortalarında keşfedilen Retrovirüs ailesinde, Orthoretrovirinae alt ailesine ait, Lentivirüs genusunda yer alan zarflı ikozahedral simetrili bir virüstür. A,B,C olmak üzere 3 alt tipi vardır. Diğer sınıflandırma şemaları, bireysel retrovirusların horizontal ve vertikal geçişine veya bunların enfekte hücreleri dönüştürme yeteneklerine(onkojenik retroviruslar) dayanmaktadır.
Kedilerin %2,5 ila %4,4’üne bulaşabilen bir enfeksiyondur.
Doğrudan bağışıklık sistemine saldırarak enfeksiyon oluşturur.
FIV, HIV (human immunodeficiency virus) gibi bir lentivirustur. Ancak bu virüs yalnızca kedilerde infeksiyon yapar. Feline immunodeficiency virus, kedilere özgü bir virüstür. Kedilerde virüs ömür boyu persiste kalmaktadır. Kedi AIDS’i olarak da bilinir. FIV hastalığı virüsü ve AIDS hastalığı virüsü aynı Retrovirüs ailesinde yer alırlar farklı canlı grubunu enfekte ederler.
FIV hastalığı, doğrudan bağışıklık sistemine saldırarak enfeksiyon oluşumuna yol açar ve diğer hastalıklara karşı savunma mekanizmasını işlevsizleştirir.
Vücudun zayıf bağışıklık sistemi oluşumuna ve diğer hastalıklara açık hale gelmesine neden olur. FIV, CD4+ (yardımcı), CD8 + (sitotoksik), T lenfositleri, B-lenfositleri, makrofajlar, astrositler ve mikroglia hücrelerinde çoğalır. FIV başlangıçta, kedi sahipleri tarafından fark edilemeyecek kısa süreli semptomlarla ortaya çıkabilir. Bağışıklık sistemleri zaman içinde zayıflayan ve dışarıdan gelecek tehditlere bu süreçte açık hale gelen FIV enfekte kedilerde, uzun süre belirgin bir semptoma rastlanmayabilir.
- KLİNİK BELİRTİLER
Kediler yıllar boyunca herhangi bir belirti göstermeyebilir. Virüs hayvanın vücudunu yavaş yavaş etkisi altına alır. Belirtiler 3 temel aşamada incelenebilir. Bunlar: akut, asemptomatik ve ilerleyici aşama şeklindedir.
Akut aşama kedi enfekte olduktan 1-3 ay sonra ortaya çıkar. Bu süre içerisinde virüs T- lenfositler olarak bilinen beyaz kan hücrelerinin üretildiği lenf bezlerine taşınır. Daha sonra vücut genelindeki diğer lenf düğümlerine yayılır.
Asemptomatik aşama genelde en uzun aşamadır, yıllar boyunca sürebilir. Enfekte olan kedilerin kan tahlilleri sonuçlarında beyaz kan hücrelerinin düşüşü veya kandaki proteinlerin yüksekliği gibi anomalilerle karşılaşılabilir. Fiv bazı kedilerde bu aşamada kalır ve farklı bir belirti görülmez.
İlerleyici aşamada kedilerin bağışıklık sistemlerinin zayıf olması nedeniyle ikincil enfeksiyon oluşumuna açıktırlar. Asemptomatik dönemde ortaya çıkan hastalıklar kronikleşebilir; davranışları değişiklikleri, nörolojik hastalık belirtileri, bazı kanser ve kan hastalıkları da oluşabilir.
-
- Lenf yumrularında büyüme (şekillenmez ise bu safhada belirlenmeden geçer) bu belirtiye yüksek beden ısısı eşlik eder
- Kötü tüy yapısı
- Kansızlık
- Kilo kaybı
- Ateş
- İştahta azalma
- Gingivitis
- Stomatitis
- Sık üst solunum yolu bozuklukları
- KEDİLERDE FIV TEŞHİSİ NASIL YAPILIR?
FIV virüsüne karşı oluşmuş antikorların varlığı ile kandan teşhis edilir.
Hamile kedilerin virüs açısından değerlendirilmesi yavru kedilerde Fiv bulaşının önlenmesi adına değerlendirilir.
FIV persiste bir enfeksiyon olup iyileşme söz konusu olmadığı için kan serumunda FIV spesifik antikorların belirlenmesi enfeksiyonun varlığını göstermektedir. Serolojik olarak bu antikorların belirlenmesinde, çoğunlukla immunfloresan testi(IF) ve ELISA kullanılır.
Kan serumunda FIV spesifik antikorların belirlenmesi yöntemi kullanılabilir.
Elisa testi : FIV antikorlarinin tespiti için yapılır.
Kedi immun supresif durumdaysa veya immun yanıt için yeterli süre gecmediyse sonuç şüphelidir.
Fiv enfekte anneden yavruya gecen antikorlar birkaç ay boyunca fiv pozitif gibi gösterebilir.
Şüpheli sonuçların doğrulanmasında ya da farklı araştırmalarda,proviral DNA’nın belirlenmesi için PCR kullanılabilir.
FIV Ab Hızlı Test Kiti ile tükürük sıvısından da teşhis yöntemi birçok ülkede sıklıkla kullanılan bir yöntemdir.
Test kiti veteriner in vitro teşhis içindir.
- HASTALIĞIN TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
Veteriner hekimlerin planladığı tedavilerin temel amacı hastalığın mümkün olduğunca uzun süre asemptomatik aşamada yani belirtilerinin ortaya çıkmadığı aşamada tutmaktır.
Yapılan çalışmalar FIV teşhisi konulan kedilerin prognozlarının büyük ölçüde değişebildiğini göstermektedir. Tedavi sürecinde belirtilerin ortaya çıkması hâlinde farklı yöntem izlenir.
Parazit kontrolü
Bağışıklık sistemini güçlendiren ilaçlar
İkincil enfeksiyonun önlenmesine yardımcı olacak ilaçlar
Enflamasyonun önlenmesine yardımcı olacak ilaçlar
Sıvı ve elektrolit replasman tedavisi
Bağışıklık sistemini güçlendirecek bir beslenme rutini
Bu kediler düzenli bir şekilde yönetildiği takdirde yıllarca normal hayatlarına devam edebilmektedirler.
FIV ile enfekte kedilerin sağlığının ve davranışının dikkatli ve yakından izlenmesi, enfekte olmayan kediler için olduğundan daha önemlidir.
- KORUMA
FIV pozitif kediler kısırlaştırılmalı, dışarıya çıkmaları sınırlanmalı ki böylece dışarıya yayması engellemeli. Bu hayvanlar dengeli diyetler ile beslenmeli, pastörize edilmemiş süt, çiğ gıda gibi bakteriyel veya parazitik hastalıkların kaynağı olabilecek diyetlerden uzak tutulmalıdır.
En az altı ayda bir genel sağlık kontrolleri yaptırılmalıdır. Detaylı fiziksel muayene veteriner hekiminiz tarafından dikkatli bir şekilde yapılmalı, özellikle diş etleri, gözler, deri ve lenf düğümlerine ayrıca dikkat edilmelidir. Kedinizin ağırlığı periyodik olarak tartılmalı ve bir kenara not alınmalıdır çünkü hastalığın ilk klinik semptomu kilo kaybıdır. Tam kan sayımı, serum biyokimyasal değerler ve idrar muayenesi yapılmalıdır.
Kedilerin virüsten korumanın en kesin yolu etken ile temasını engellemektir.
Hastalıkların bulaşmasını en aza indirmek için yiyecek ve su kaplarının, kum kaplarının ve oyuncakların kapsamlı bir şekilde temizlenmesini ve dezenfekte edilmesi gerekir.
Kısırlaştırılırsa diğer kediler ile kavga etmesi azalacaktır.
- KEDİLERE FIV NASIL BULAŞIR?
Kediler arasında bulaşabilen bir hastalıktır. Kedilerin vücut sıvılarında bulunur.
Tükürük( ısırma ve nadiren tırmalama)
Ortak kullanılan eşyalardan bulaş
Kan yoluyla ( açık yaralarda)
Enfekte anneden sütle veya doğum kanalından yavruya geçer.
- Kaynakça:
- https://hayvanhastanesi.omu.edu.tr/tr/hayvan-hastaliklari-hakkinda-bilgilendirme/kedi-bakimi-ve-hastaliklari/kedilerin-bazi-oenemli-viral-hastaliklari/kedi-immun-yetmezlik-viruesue-fiv
- https://www.isthayvanhastanesi.com/kedi/kedi-aidsi-fiv/
- Veteriner Viroloji kitapları
- Pubmed
İrem Naz Pilan
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Veteriner Hekimlik Bölümü
4. Sınıf Temsilcisi
