Kedilerin Davranışı ve Psikolojik Süreci
Herkese merhaba. Kısaca kendimi tanıtmak istiyorum. Adım Serra Nur Önder. Kedi psikolojisi üzerine meraklı olan, kedi sahibi ve Siirt Üniversitesinde Veteriner Fakültesi 3. sınıf öğrencisiyim. Kedi psikolojisi, kedi sahipleri ve veteriner hekimler için güncel bir konu olup, önemi giderek artmaktadır.
Kediler Hakkında Genel Bilgi
Diğer kedigiller gibi kedilerde; güçlü anatomik yapıları, bedenlerinin esnekliği, reflekslerinin hızı, keskin ve geri çekilebilme kabiliyetinde pençeleri ile küçük boyutlu avlarını öldürmek üzere tasarlanmış diş yapısına sahiptirler. Aynı zamanda kediler, insan kulaklarına kıyasla hem yüksek hem de alçak frekansları kapsayacak şekilde daha geniş frekans aralığındaki sesleri işitebilirler. İnsanlara nazaran görme yetileri için daha az ışığa ihtiyaç duyarlar. Kediler, yalnız başlarına veya topluluk halinde avlanabilirler. İletişim için; koku salma ve kendilerine münhasır beden dilinin yanında farklı seslenmeleri de (miyavlama, mırıltı, titrek ses, tıslama, hırlama vb.) içerir. Antik Mısır’da tapılan kedilerin, bu coğrafyada evcilleştirildikleri düşünülmektedir. Gerçekte yabani olan kedilerin evcilleştirilmeleri günümüzden yaklaşık olarak 9.500 yıl önce, Orta Doğu’da tarımsal üretimin başlangıç zamanına tekabül eder. Her ne kadar evcilleştirilmişlerse de bazı davranışları açısından yabani kedilere benzer özellikler gösterebilirler.
Kedi Davranışlarını Anlamak Mümkün mü?
Kediler farklı kişiliklere sahip olabilirler. Utangaç, özgüvenli, cana yakın, cesur, gergin olabilirler. Kedi psikolojisinde çoğumuzun merak ettiği kedilerin ne düşündüğü ve neye göre hareket ettiğidir. Hayvan severler, kediler konuşmadıkları için (miyavlamanın dışında), belli davranışları sayesinde kedinin psikolojik durumu hakkında fikir sahibi olabilirler.
Korkmuş veya kızmış bir kedi kuyruğunu kabartır. Tıslama davranışı, genellikle etraftaki bölgeye saldırma cesaretini gösteren dış tehditlere karşı olabilir. Uluma, sıklıkla acıyı ya da çiftleşme evresindeki bir kediyi işaret eder. Titrek ve gıcırdayan sesler, kedinin oturup dışarıdaki kuşları seyrettiği zaman çıkarılabilir. Kedideki hafif bir göz kırpış, insanlardaki bir göz kırpma veya bir “öpücük” olarak değerlendirilebilir. Kedinin kulakları geriye doğru yatmış gibi duruyorsa, bir tehlikeye karşı teyakkuz halinde olduğuna işaret eder. Bu durumda kedi saldırıya geçebilir. Mutlu, sakin olduğunun göstergesi, bıyıklarının yana eğik olmasıdır. Kedinin uzattığı kuyruk insanların tokalaşması gibidir. Kuyruğu dikken kedi mutludur.
Kedinin mırıltılar çıkarması çoğunlukla kedinin halinden memnun olduğunu gösterir ve bu memnuniyet kulaklarının arkasının okşanması suretiyle işitilebilir. Tam aksine bazen mırlama, hasta veya tedirgin bir kedinin kendisini sakinleştirmeye çalıştığı manasına da gelebilir. Geriye veya yana çevrilmiş kulaklar ile beraberinde alçak bir kuyruk sıklıkla kaygıyı gösterir. Çenesini ve vücudunu bir insana veya nesneye sürtmek suretiyle bölge işaretleyen kedi bu davranışıyla,
aslında sahipleniş ve sevgi bildirisinde bulunmaktadır. Gerçekten mutlu olan kedi, patileriyle yoğurma hareketi yapar
Davranış Bozuklukları
Evcil hayvanlar, insanlar gibi ruhi ve fiziki gelişimler gösterir. Kedilerin de bazen sosyal bir ortamı izlemesi, insanlara karşı sempatik olması ve hislerini ifade etmesi olağan bir durumdur. Fakat dış etken ve insan davranışlarının etkisi ile kedilerde farklı duygu-durumlar ve davranış bozuklukları gelişebilir. Kedilerdeki psikolojisini anlama açısından, kedilerde en fazla görülen davranış bozukluklarından bazıları şunlardır:
Agresyon
Normal yaşamda, kedilerin saldırgan davranışlar göstermesini agresyon olarak tanımlayabiliriz. Stres ve baskı neticesinde baş gösteren saldırgan hareketler bazı belirli davranışlarla ortaya çıkabilir. Kedinin saldırganlık durumunda, başka bir uyarı materyali ile kedinin ilgisi başka yerlere yönlendirilip, davranışlarını başka kanallara yansıtması sağlanabilir. İnsana karşı saldırısı oyun amacı taşıyorsa bu durum, kedinin başka oyuncaklara refere edilmesi yoluyla önlenebilir
Kızgınlığa Bağlı Davranış Problemleri
Kedilerde kızgınlığa bağlı davranış sorunları genellikle görülür. Kedilerde karşı cins isteği, yakınındaki nesnelere, sahibinin bacağına yönelme veya karşı cinse koku bırakma amaçlı değişik yerlere idrar bırakma ve rahatsız edici tonlarda sesle miyavlama çoğunlukla izlenen davranışlardır. Kızgınlık meydana getiren şartların ortadan kaldırılması ve gerekirse bir veteriner hekimin yardımına başvurulabilir.
Stres Kaynaklı Durumlar
Kedilerde strese girme bazen davranış değişikliğine sebep olabilir, bazen de beslenme ve uyku alışkanlıklarında bozulma olarak kendini gösterebilir. Sahiplenenin değişmesi veya kaybı, evdeki ziyaretçilerce rahatsız edici derecede ilgi görmesi, özel olarak çocuklar tarafından farkında olunmadan rahatsız edici hareketlere maruz kalması, kedilerde strese sebep olan başlıca etmenler arasında sayılabilir. Stres oluşturan durumlarda stresin kaynağının ortadan kaldırılması olumlu sonuçlar verebilmektedir
SONUÇ
Kedilerin vücut dilini doğru anlamak ve yorumlamak, onların yaşam alanlarına uyum sağlamalarını kolaylaştıracak, kedilerin bulundukları ortamda doğal davranışlarını rahatça sergileyeceği mekanların da hazırlanmasına yardımcı olacaktır. Kedilerde normalden farklı
davranışlar, doğru tanı ve tedavi ile çözülebilir. Bunun için uzman bir veteriner hekime başvurmak faydalı olacaktır.
KAYNAKLAR
https://tr.wikipedia.org/wiki/Kedi#Kaynak%C3%A7a
Wright J.C & Lashnits J.W. (Kedi psikolojisi. 1. Baskı, Güncel yayıncılık, 1996. Çevirisi M. Harmancı).
EtkinKampüs, üniversite öğrencilerine yönelik düzenlediği etkinliklerle sadece akademik değil, aynı zamanda mesleki ve kişisel gelişimlerine katkı sağlıyor. Etkin Kampüs’ün öğrencilere sunduğu fırsatlar, onların alanlarındaki potansiyelini en üst düzeye çıkarmalarına yardımcı oluyor.
Kampüs temsilciliği hakkında detaylı bilgiye erişmek için tıklayın.
Tüm etkinliklere ulaşmak için tıklayın.
YAZAR:
Serra Nur Önder
Siirt Üniversitesi Veteriner Fakültesi 3. Sınıf
