Kentleşme Ve Modernleşme Süreçlerinin Toplumsal Etkileri
Kentleşme ve modernleşme, toplumların fiziksel, kültürel, ekonomik ve sosyal yapılarını önemli ölçüde etkileyen iki önemli süreçtir. Bu yazımızda, kentleşme ve modernleşmenin toplumsal etkileri ele alınacak. Öncelikle, kentleşmenin ve modernleşmenin ne olduğu açıklanacak, ardından bu iki sürecin toplumsal etkileri hakkında bilgi verilecektir.
Kentleşme Nedir?
”Kentleşme”, genellikle kırsal alanlardan şehirleşmiş çevreye doğru nüfus hareketi ve yerleşimi anlatmak anlamında gelir. Taşradan kente yoğun bir göçün yaşanması sonucu şehirlerin ve kentlerin hızla büyüyüp modern dünyaya uyum sağlamış olmasını ifade eder. Bu süreç, genellikle sanayileşme, ekonomik büyüme vb. unsurları açığa çıkarır. Kentleşmiş yaşamda tarım ve kırsal yaşam pratiklerinden daha çok sanayi, ticaret, hizmet sektörü gibi şehir yaşamı unsurlarına yönelim vardır.
Modernleşme Nedir?
Modernleşme, genel olarak toplumsal, kültürel, ekonomik ve siyasi alanlarda geleneksel yapı unsurlarından ve eski olarak görülen yollardan daha çağdaş ve gelişmiş düşünceye dünya görüşü ve yaşamına entegre olmuş anlamına gelir diyebiliriz. Modernleşme süreci, genellikle bir toplumun veya ülkenin daha gelişmiş ve çağdaş bir konuma ulaşma amacını taşımaktadır.
Kentleşme ve modernleşme süreçleri, toplumların fiziksel, kültürel, ekonomik ve sosyal yapılarını barındıran önemli fenomenlerdir. Her iki süreç de çoğunlukla birbirleri ile örtüşen dinamiklerdir. Kentleşme ve modernleşmenin toplumsal etkileri ise şunlardır;
Kentleşmenin Toplumsal Etkileri
- Fiziksel Değişimler: Kentleşme, kırsal alanlardan kentlere doğru nüfus hareketini ve yerleşim unsurlarını etkiler. Bu durum ise kentlerin yapı ve altyapılarını değiştirir.
- Sosyal Çeşitlilik: Kentlerde çoğunlukla farklı etnik, dini ve kültürel gruplar bir araya gelir. Bu sosyal çeşitlilik ise çeşitli toplumsal dinamiklere yol açmaktadır bu da beraberinde farklı kültürlerin etkileşime girmesini sağladığı gibi bu kültürlerin çatışmasına da sebebiyet verebilmektedir.
- Ekonomik Fırsatlar: Kentlerde daha fazla ekonomik fırsat ve istihdam olanakları vardır. Fakat bu fırsat ve olanaklar gelir eşitsizliği, istihdam yetersizliği gibi sorunları da beraberinde getirmektedir.
- Kültürel Değişimler: Kentler, geleneksel kültürel pratikleri ve normları gerçekleştirilebilmek için alan tanımayan oluşumlardır. Bunun nedenlerinden biri ise kent yaşamının kapitalist yaşam sürecine adapte olmuş olmuş olması yani insanların bencil iş ve yaşam tarzını benimsemiş olmalarıdır. Bu yüzden de modern yaşam tarzı ve değerleri, kentte alışılmamış geleneksel değerlerle çatışmaktadır.
- Eğitim ve Sağlık Hizmetleri: Kentlerde çoğunlukla daha iyi eğitim ve sağlık hizmetlerine erişim hakkı sağlanır. Fakat bu durumlar kırsal kaynak eksikliğini derinleştirmektedir.
Modernleşmenin Toplumsal Etkileri
- Ekonomik Kalkınma: Modernleşme, genellikle endüstrileşmeye ve teknolojik ilerlemeye dayalı ekonomik büyümeyi destekler. Bu da gelir güvencesinin yükselmesine ve yaşam standartlarının iyileşmesine yol açmaktadır.
- Eğitim ve Bilgi Erişimi: Modernleşme, eğitim ve bilgiye erişim hakkı sağlar, okuryazarlık oranlarını yükseltir. Bu da toplumun genel olarak eğitimli ve bilgili hale gelmesine katkı sağlayabilir.
- Toplumsal Roller ve Cinsiyet Eşitliği: Modernleşme, geleneksel toplumsal rollerin kullanımına ve cinsiyet kavramlarının ve rollerinin yeniden üretilmesini sağlar. Ataerkil ve geleneksel toplum yapısından uzaklaşan yaşam biçiminde kadınların eğitim, iş, sağlık erişim hakları ve yaşamın diğer alanlarında ki rolleri pozitif etkilenmektedir.
- Değişen Değerler: Modernleşme, geleneksel değerler ve normları sorgular ve yok sayabilir. İnsan hakları, demokrasi ve bireysel özgürlük, cinsiyet eşitliği, gibi değerler daha ön plandadır.
- Kültürel Kimlik: Modernleşme, kültürel kimliklerin daha karmaşık ve çeşitli hale gelmesine neden olabilir. Küreselleşme ve iletişim teknolojileri sayesinde farklı kültürler arasındaki etkileşim artıyor. Ama bunların yanında ise kırsalda ki o farklılığın yok olmasına da yol açabilir kent yaşamı kültürü tek tipleştirmektedir.
Her iki süreç de toplumları olumlu, olumsuz yönde etkileyebilir ve farklı birçok sorun ve sonuçlara yol açabilir.
Kaynakça
Karaoğlan, M. U. (2020). Toplumsal Değişme Üzerine Kısa Bir Anektod.
Sunar, L. (2014). Türkiye’de sosyal bilimlerde toplumsal değişim. İstanbul University Journal of Sociology, 3(29), 83-125.
Sunar, L. (Ed.). (2014). Türkiye’de toplumsal değişim. Nobel.
EtkinKampüs, üniversite öğrencilerine yönelik düzenlediği etkinliklerle sadece akademik değil, aynı zamanda mesleki ve kişisel gelişimlerine katkı sağlıyor. Etkin Kampüs’ün öğrencilere sunduğu fırsatlar, onların alanlarındaki potansiyelini en üst düzeye çıkarmalarına yardımcı oluyor.
Kampüs temsilciliği hakkında detaylı bilgiye erişmek için tıklayın.
Tüm etkinliklere ulaşmak için tıklayın.
YAZAR:
Afife Ebrar AYDIN
Van Yüzüncü Yıl Üniversiesi Sosyoloji 3. Sınıf
Linkedln
