Herkese Merhaba👋 !
Bugünkü konumuz çağımızın büyük bir sorunu olan ve tüm dünyanın ortak bir problemi haline gelen gün geçtikçe de oranları çığ gibi artan Obezite. Bugün obezite nedir? Obezitede beslenme nasıl olmalıdır? Konularına değineceğiz.
Öncelikle Obezite;
Obezite, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından “Sağlığı bozacak ölçüde vücutta anormal veya aşırı yağ birikmesi” olarak tanımlanmaktadır. Günlük alınan enerjinin harcanan enerjiden fazla olması durumunda bu fazla enerji vücutta yağ olarak depolanır.
Yetişkin erkeklerde vücut ağırlığının %15-18’i, kadınlarda ise %20-25’ini yağ dokusu oluşturmaktadır. Bu oranın erkeklerde %25, kadınlarda ise %30’un üstüne çıkması obeziteye yol açar. Böylece obezite yaşam kalitesini ve süresini olumsuz yönde etkileyen bir hastalık olarak kabul edilmektedir.
Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan “Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması-2010” ön çalışma raporuna göre de Türkiye’de obezite sıklığı erkeklerde %20,5, kadınlarda % 41,0, toplamda % 30,3 olarak saptanmıştır. Bu verilere bakıldığında ilerleyen yıllarda obezitenin çok büyük bir halk sağlığı sorunu olması muhtemeldir.
Peki ya durum bu kadar kötüyken buna neden olan etmenleri biliyor muyuz?
Obeziteye neden olan etmenler tam olarak açıklanamamakla birlikte yanlış besin seçimi, aşırı ve yanlış beslenme, fiziksel aktivite yetersizliği obezitenin en önemli nedenleri olarak kabul edilmektedir. Bu faktörlerin yansıra genetik yatkınlık, yaş, kronik hastalıklar, çevresel, fizyolojik, sosyo-kültürel ve psikolojik pek çok faktör birbiri ile ilişkili olarak obeziteye neden olmaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) obezite sınıflandırması için BKİ (beden kütle indeksi) ni kullanmaktadır. BKİ: kg\boy 2 (metre cinsinden), formülü ile bulunur. Bu formül bize vücut ağırlığının boya oranla dağılımını gösterir.
Vücuttaki toplam yağ miktarından çok yağın vücutta hangi bölgelere dağılım gösterdiği daha önemlidir. Çünkü vücuttaki yağın bulunduğu bölge ve dağılımı, hastalıkların morbidite ve mortalitesi ile ilişkilidir.
Erkeklerde görülen (Android tip) yağlanmada, vücudun üst bölümünde bel, üst karın ve göğüs kısmında yağlanma görülür. Kadınlarda ise (Jinoid tip) yağlanma ile vücudun alt bölümünde kalça, uyluk, bacaklar ve cilt altında yağ toplanmaktadır. DSÖ’ne göre bel/kalça oranı kadınlarda 0.85’den ve erkeklerde ise 1.0’den fazla ise obezite var olarak kabul edilmektedir.
Tek başına bel çevresi ölçümünün erkeklerde 94 cm, kadınlarda 80 cm ve üzerinde olması kronik hastalıklara yakalanma riskinin artmasına neden olmaktadır.
Obezitenin neden olduğu bazı hastalıklar;
- Tip 2 Diyabet
- Kardiyovasküler Hastalıklar
- Sindirim Problemleri
- Yüksek Kolesterol
- Hipertansiyon
- Uyku Apnesi
Peki obeziteyi tam anlamıyla öğrendiysek bu durumu nasıl tedavi edebiliriz? Tedavi yolları nelerdir? Biraz bunlardan bahsedelim.
Obezite tedavisi için ilk yol aslında yaşam tarzını değiştirmektir. Sağlıklı beslenme ve egzersiz tedavi için çok önemli ve vazgeçilmez bir yöntemdir. Bazı durumlarda ise doktor uygun gördüğünde medikal tedavi uygulanabilir.
Beslenme Tedavisi İçin;
- Diyetisyene Başvurun
Kişiye uygun beslenme programları ile daha bilinçli ve sağlıklı beslenmeniz için ilk adımı atmak çok önemlidir.
- Basit Karbonhidrat ve Rafine Şekerden Uzak Durun
Paketli gıdalar ve fast food tarzı beslenmek hem karbonhidrat hem de yağ içeriği yüksek besinlerle beslenmek demektir. Bu da vücutta insülin salgısını artırır ve yağ depolanmasına sebep olur.
- Kompleks Karbonhidrat Tüketin
Kompleks karbonhidrat içeren besinler kan şekerimizi daha yavaş yükseltir ayrıca daha uzun süre tok kalmamızı sağladığı için besin alımını da azaltmada yardımcı olur.
- Yeterli Protein Tüketin
Bireyin yaşı ve özel durumlara göre alması gereken protein miktarı değişse de günlük en az 0.8 gr/kg protein tüketmek kas kütlemizi artırmaya ve metabolizmamızın hızlanmasına yardımcı olacaktır.
- Sağlıklı Yağlar Tercih Edin
Zeytinyağı, ayçiçek yağı, keten tohumu yağı, fındık yağı gibi bitkisel yağlar ilk tercihlerimizden olmalıdır. Tereyağı, iç yağ, kuyruk yağı gibi hayvansal yağlardan doymuş yağ içeriğinden dolayı uzak durmalıyız.
- Yeterli Posa Tüketin
Sağlıklı bir bireyin günlük ortalama 25 g kadar posa tüketmesi gerekmektedir. Posa uzun süre tok kalmamızı, kan şekerimizin yavaş yükselmesini sağlar. Ayrıca kabızlığa engel olarak sindirim sisteminizin de daha iyi çalışmasına yardımcı olur.
- Egzersizi Yaşam Tarzı Haline Getir
Obeziteyi önlemek için oldukça büyük bir yere sahip olan egzersiz; kas hücrelerini aktive ederek dolaşımı hızlandırır ve metabolizmanın hızlanmasını sağlar. Aynı zamanda mutluluk hormonu salgılatarak duygu durumunu da iyileştirir.
Özetlemek gerekirse;
Obezite çağımızın büyük bir sorunu haline gelmiştir. Tedavisinde ise en önemli olan faktörler doğru, sağlıklı ve yeterli beslenmenin yanı sıra hareket etmek, egzersiz yapmaktır. Çok büyük ve korkutucu bir durum olarak gözükse de obezite küçük bir yaşam tarzı değişikliği ile kolaylıkla tedavi edilebilecek bir durumdur. Sağlığımız her şeyden önemlidir. Bu beden, bu hayat, bu yaşam tarzı bizim ve istediğimiz gibi şekillendirebilme özgürlüğüne sahibiz. Kendimize iyi bakmayı unutmayalım.
Hayatınız boyunca en güzellerin sizin olması dileğiyle…
YAZAR:
Zahide Büşra BÜYÜKYILDIZ
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik 3. Sınıf
Linkedln
Kaynakça:
Türkiye Diyabet Vakfı. TURKDİAB Diyabet Tanı ve Tedavi Rehberi 2019.
https://gulhaneeah.saglik.gov.tr/TR,117778/obezite-ve-tibbi-beslenme-tedavisi.html
T.C. Sağlık Bakanlığı ve Hacettepe Üniversitesi. Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması 2010. Beslenme Durumu ve Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi Sonuç Raporu, 2014.
