Sağlıkta Şiddet ve Mobbing

Sağlıkçılar  neden şiddet görüyor, sağlıkçılar sadece hasta yada hasta yakınından mı şiddet görüyor, şiddet  sadece fiziksel zarar mı verir, peki bu zararlara bir yaptırım uygulanıyor mu?…

Ve daha onlarcası tüm bu sorulara cevap vermeden önce şiddet ve mobbingin ne olduğunu kısaca açıklayalım.

Şiddet, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından, “fiziksel güç veya iktidarın kasıtlı bir tehdit veya gerçeklik biçiminde bir başkasına uygulanması sonucunda maruz kalan kişide yaralanma, ölüm ve psikolojik zarara yol açması ya da açma olasılığı bulunması” durumu olarak tanımlanmaktadır. Tanımda da fark ettiğiniz gibi şiddet sadece fiziksel zararın değil psikolojik zararın da sonuçları arasında olduğu bir olgudur. Mobbing ise İsveçli psikolog Heinz Leymann’ a göre ;  hedef olarak seçilen kişinin çevresinin kuşatılarak, kişiye fiziksel saldırıdan

çok duygusal saldırılarda bulunulmasıdır.” olarak tanımlanmıştır. Son yıllarda iş yerlerinde şiddet olayları özellikle sağlık alanında giderek artmıştır. Ayrıca sağlık çalışanlarının diğer sektör çalışanlarına göre şiddete maruz kalma  riskinin 16 kat daha fazla olduğu belirlenmiştir. Diğer yandan araştırmalar hastalar kadar hasta yakınlarının da sağlık çalışanlarına şiddet uyguladığını göstermiştir. Sağlıkçılar iş yerlerinde hasta ve hasta yakınları dışında idari birimler ve meslektaşları tarafından da psikolojik saldırıya yani mobbinge maruz kalmaları araştırmalara konu olmuş ve  psikolojik saldırının  fiziksel saldırıdan daha fazla  zarar verdiği belirlenmiştir. Bu saldırıların boyutu ve sonuçları çeşitlilik gösterse de hem sağlıkçı hem hasta hem de  hastane zarar görüyor.

Peki sağlıkçılar neden şiddet görüyor?

Bu soruyu en basit haliyle  3 maddede açıklayabiliriz. Bunlar;

-Sağlık sistemi ile ilgili faktörler

-Hizmet alan kişilerin tutumları

-Hizmeti veren kişilerin tutumları. İşte bu başlıklar altında ortaya çıkan sorunlar şiddeti tetikliyor ve meydana getiriyor . Eğer sağlık alanına yönelik  şiddet olaylarının en aza indirilmesi ve engellenmesi isteniyorsa bu maddelerin temelindeki sorun ve eksiklikler giderilmeye çalışılmalıdır.

Peki sağlık alanında ki şiddet olaylarında haklı veya haksız taraf kim? Beklemekten usanmış, sağa sola koşturan, öfkeli  hasta ve hasta yakınları mı, yoksa ağır iş yükü altında ezilen, uykusuz, yorgun ve çok yoğun çalışan  sağlık çalışanları mı ?.Bu soruya cevap vermek gerçekten zor. Burada asıl mesele böyle bir sorunun sorulmasını engellemek. Olaylar şiddete başvurma noktasına gelmeden gerekli önlemleri almak. Bu da sahadaki sağlıkçı sayısının artırılması, sağlıkçının iş yükünün hafifletilmesi, sahada ki ekipman eksikliğinin giderilmesi, hasta ve hasta yakınlarının sağlık sistemine erişimlerinin kolaylaştırılmasıyla mümkün gözüküyor.

Bir de bu tür olaylarda şiddet mağduru sağlıkçının haklarına ve yasal yaptırımlara bir bakalım. Sağlık Bakanlığı tarafından 2012 yılında yayınlanan Çalışan Güvenliği Genelgesinin 6. maddesinde “ Sağlık çalışanları, sağlık hizmeti sunumu esnasında şiddete uğraması halinde, acil verilmesi gereken hizmetler hariç olmak üzere hizmetten çekilme talebinde bulunabilir.” denilmiştir. Ayrıca Suçun temel cezası 6 aydan 2 yıla kadar hapis, nitelikli hallerinin cezası ise 1 yıldan 3 yıla kadar hapis olarak belirlenmiştir. Mobbing için ise Türk Ceza Kanunu madde 123’e göre  mağdurun şikâyeti üzerine üç aydan bir yıla kadar hapis cezası verilir.

Tüm  bunlara rağmen biz yine de şiddetin olmadığı çiçeğin ,böceğin, çocuğun, kadının ve insanın insanca yaşayabildiği bir dünya için mücadele edelim.

Zeynep Çiftçi
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Hemşirelik Mezunu
Linkedln: https://www.linkedin.com/in/zeynep-%C3%A7ift%C3%A7i-243872260