Sürdürülebilirlik hayatımızın pek çok alanında karşımıza çıkan bir kavram ve beslenme biliminde de önemli bir yere sahiptir. Doğal kaynaklarımızın azaldığı bu dönemde dünyada gıda ve su israfı yüksek seviyelerdedir diğer yandan, pek çok insan temiz ve güvenli gıda ve suya ulaşımda sorunlar yaşamaktadır. Yaşanabilir bir dünya için sürdürülebilir sağlıklı beslenme, gıda israfını azaltmayı, çevreye en az zarar verecek şekilde beslenmeyi ve beslenmeye bağlı bulaşıcı olmayan hastalık riskini en aza indirmeyi hedeflemektedir.
Aslında bizim “sürdürülebilir beslenme”den kastettiğimiz “Sağlığımızı korumak, geliştirmek, yaşam kalitesini artırmak için vücudumuzun gereksinimi olan besin ögelerini yeterli miktarda ve uygun zaman aralıklarında almak için yapılan bilinçli eylemlerin sürekli olması yeteneğidir.”
SÜRDÜRÜLEBİLİR BESLENMENİN ÖZELLİKLERİ NELER OLMALI ?
- Sağlığa uygun şekilde yeterli ve dengeli olmalıdır. Yeterli ve dengeli beslenme; vücudun sağlıklı büyümesi, yenilenmesi ve çalışması için gerekli olan enerjinin ve tüm besin maddelerinin yeterli ve uygun şekilde alınmasıdır.
- Çok kısıtlı olmamalıdır. Çok düşük kalorili diyetler kas kaybına sebep olur ve bazal metabolizma hızını düşürür.
- Alternatifli olmalı tek tip olmamalı. Tek tip beslenmede besinlerden alınması gereken vitamin ve mineraller alınamadığı için vücutta besin ögesi yetersizliği ile karşılaşılır. Öte yandan tek tip beslenen kişilere diyetleri sıkıcı gelir ve o besine nefret oluşur.
- Kişiye özel olmaldır. Kişinin antropometrik ölçümüne, kan parametrelerine, fiziksel aktivite durumuna, sevip sevmediği besinlere varsa besin alerji öyküsüne vb. uygun olmalıdır.
Peki Sürdürülebilir Beslenme ne değildir ?
- Mükemmel olmak zorunda değildir.
- Listeye uygun yaşamak değildir. Listenin senin hayatına uygun olmasıdır.
- Diyette olmak değildir. Sağlıklı beslenmedir.
- İyi besin, kötü besin veya ödül kaçamak besin değildir. Sağlıklı besinler veya yemeyi tercih ettiğim, etmediğim besinlerdir.
Diyetisyenler Sürdürülebilir Beslenme için neler yapmalıdır ?
- Danışanına hedefin sadece ağırlık kaybı olmadığını anlatmalıdır. Doğru beslenmeyi alışkanık haline getirmeli, yaşam kalitesini artırmalıdır.
- Danışanının günlük yaşamda tükettiği besinleri öğrenip, sevdiği veya sevmediği besinlere dikkat ederek listesini ona uygun oluşturmalıdır.
- Danışanının mutfağında bulunan besinler sorulmalıdır.
- Listeler değerlendirilmeli, uyulamayan yerler listeden çıkarılıp farklı alternatifler düşünülmelidir.
- Danışanına beslenme eğitimi vermeli, danışan doğru beslenmeyi hayatına adapte ettikçe sürdürülebilir beslenir sürdürülebilir beslenmeyi öğrenir.
- Etiket okumanın önemi danışana anlatılmalıdır.
- Danışanın bütçesine uygun listeler hazırlanmalıdır.
- Beslenmeye özgü tabuları yıkmak için doğru (bilimsel) bilgiler anlatılmalıdır.
Esin Durmaz
Kapadokya Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik 3. Sınıf
Linkedln: https://www.linkedin.com/in/esin-durmaz-07652425a
