UV Işınlarının Göz Sağlığına Etkileri

Herkese selamlar. Bu yazımda sizlere UV ışını ve göz sağlığına etkileri hakkında bilgi vereceğim. Keyifli okumalar…

UV ışınları hakkında pek çok şey duyuyoruz. UV ışınlarının göz sağlığımız açısından etkileri nelerdir, ne gibi tehlikeler barındırır, gelin birlikte inceleyelim…

Peki UV ışını nedir?

UV ışını, morötesi ya da ultraviyole ışınım, dalga boyu 100 ile 400 nm arasındaki ışına denir.

Bilim adamları UV ışınlarını; aynı karakteristiklere sahip olmadıkları ve canlılar üzerindeki etkilerinin farklı olması sebebiyle UV-A, UV-B ve UV-C olmak üzere üç kategoriye ayırmışlardır.

UV-A: En yaygın ışınlardır UV ışınlarının %95 ile en yaygın olanıdır. Ozon tabakası bu ışınların geçmesine izin verir.

UV-B: Oldukça tehlikelidir. Bu ışınların büyük bir kısmı, ozon tabakası tarafından engellenir. UV ışınlarının %5’ini oluşturur.

UV-C: Sağlık için en tehlikeli ışınlardır. Ozon tabakası bu ışınların bizlere ulaşmasını önler.

Görüldüğü üzere, sağlığımız için en çok tehlike arz eden UV ışını türü UV-C’dir.

Yüksek radyasyona sahip olan UV-B, yeryüzüne en çok ulaşan UV-A ışınlarıdır.

Şematize etmem gerekirse;

UV IŞINLARININ GÖZ SAĞLIĞI AÇISINDAN ZARARLARI NELERDİR?

Çocukların gözleri UV ışınlarına özellikle duyarlıdır. 20 yaşına geldiğimizde 60 yaşında birinin maruz kalacağı UV radyasyonunun yaklaşık yarısına maruz kalmış oluruz.

UV maruziyeti, birçok göz hastalığının patogenezinde sebep olarak ya da risk faktörü olarak yer almaktadır.

Kendimizi korumazsak göz kapaklarımız ve göz etrafındaki cilde zarar verebilir ve hatta korneayı etkileyen birçok başka hastalığın gelişmesine izin verebiliriz. Bunlar arasında konjonktivit ve fotokeratit (ultraviyole keratiti olarak da bilinir) vardır. Bunlar dağlarda bulabileceğiniz güçlü UV radyasyonunun neden olduğu kornea hasarıyla ilişkili terimlerdir.

Sürekli şiddetli ışık durumunda gözümüzün merceğinin bulanıklaşmasına ve erken katarakt gelişmesi riskine yol açarız. UV radyasyonunun göz kapağında tümörlere de neden olduğundan şüphelenilmektedir.

UV IŞINLARININ YARATTIĞI GÖZ HASTALIKLARI

FOTOKERATİT

Korneanın en üst tabakasında gerçekleşen harabiyet ile meydana gelir.

Akut olarak güneşe aşırı derecede maruz kalmak fotokeratite yol açabilir (UV keratokonjunktiviti).

UV keratokonjunktiviti şu şekilde ilerler:

Epitel tabakası tahriş olur ve gevşer. Takip eden enflamatuvar yanıt ödem, konjesyon ve korneada lekelenmeler ile sonuçlanır
Epitel hücreleri ölebilirler ve görme keskinliği tehlikeye girebilir. Sinir lifleri bir şekilde tutulursa, buna bağlı olarak ağrı belirgin olabilir
Konjunktiva da tutulmuştur. Travma sonucunda “göze kum kaçmış” hissi ortaya çıkar

KLİMATİK DROPLET KEROTOPATİ

Bu hastalıkta göz korneasında gri renge doğru bir renk değişimi vardır ve bireylerde görme duyusu azalır.

MAKÜLER DEJENERASYON

Gelişmekte olan ülkelerde, yaşa bağlı maküler dejenerasyon geri dönüşümsüz merkezi görme kaybının en önde gelen sebebidir.
Yaşa bağlı maküler dejenerasyon multi-faktöriyel bir hastalıktır.
Yaşa bağlı maküler dejenerasyonun gelişimi UV maruziyeti ile ilişkili olabilir.
Daha yüksek düzeydeki bir maküler pigment yoğunluğu, yaşa bağlı maküler dejenerasyona karşı koruyucu bir etki gösterebilir.
Küçük çocuklarda, kristalize lensin UV ışığını bloke edebilme yetisi daha az olduğundan, çocuklar oküler UV maruziyeti açısından daha fazla risk altındadır.

KORTİKAL KATARAKT

Katarakt körlüğün dünyada en önde gelen sebebidir. Birçok toplumda, katarakt cerrahisi en çok yapılan ameliyattır. 40 – 50 yaşlarda başlar ve semptomları arasında bulanık görme, haleler ve gece araç kullanırken parlama sayılabilir.

PİNGUEKULA

Pinguekula malign olmayan, kabarık, sıklıkla nazal limbusta yerleşmiş sarı renkli bir lezyondur.
Pinguekula yıllar içerisinde gelişir.
Bu lezyonlar, konjunktival stroma dejenerasyonunun bir sonucu olarak meydana gelir.
UV maruziyetinin fazla olduğu alanlarda ve aktiviteleri yapanlarda ve çevresel öğelere bağlı olarak daha sık görülür (rüzgâr, toz)
Semptomları arasında kuruluk ve rahatsızlık hissi vardır
Erken belirtileri, 9 yaş kadar küçük çocuklarda bile görülebilir

PTERJİUM

UV maruziyeti, pterjium gelişimindeki en önemli faktör olarak görülmektedir.
8-11 Ekvatora yakın bölgelerde veya yüksek ortamlarda yaşayanlarda, 20 – 30 yaşlar arasında ve bazı aktiviteleri yapanlarda (örn. sörf yapanlar, yelkenciler, balıkçılar) insidansı daha yüksektir.
Genç yaşta ve kuru rüzgârlı iklimlerde UV maruziyeti ile ilişkilidir.
Halk arasında ‘gözde et yürümesi, gözde et beni’ olarak da bilinir.

UVEA MELANOMLARI

UV radyasyonlarına bağlı olarak gözün uvea kısmındaki kanserlerde de artış görülebilir. Nadirdir.

UV ışınlarının zararları olduğu gibi faydaları da vardır. Ultraviyolenin başta, özellikle kemikler için çok önemli olan D vitamini sentezine öncü olması, epidermisin ve derinin kalınlaşması gibi büyük yararları var.

Çoğu insan için güneş ışınları, D vitamini ihtiyacının yüzde 80-90’ını karşılıyor.

Tuana Sezgin
İzmir Tınaztepe Üniversitesi Hemşirelik 2. sınıf
Linkedln: https://www.linkedin.com/in/tuana-sezgin-44811b264/

KAYNAKÇA

http://www.nikon-lenswear.com.tr/- UV Işınları Hakkında 29 Mart 2023 tarihinde erişim adresi: http://www.nikon-lenswear.com.tr/fr/eyes-and-vision/uv-inlar-hakknda

https://www.saglikasistani.net/- UV Işınlarının Göz Sağlığına 8 Zararlı Etkisi 29 Mart 23 tarihinde erişim adresi: https://www.saglikasistani.net/uv-isinlarinin-goz-sagligina-8-zararli-etkisi/